اينترنت از مجموعه ای شبکه  کامپيوتری ( بزرگ ، کوچک ) تشکيل شده  است . شبکه های فوق با روش های متفاوتی به يکديگر متصل و موجوديت واحدی با نام "اينترنت " را بوجود آورده اند. نام در نظر گرفته شده برای شبکه فوق از ترکيب واژه های " Interconnected" و " Network" انتخاب شده است . ( شبکه های بهم مرتبط ).
اينترنت فعاليت اوليه خود را از سال 1969 و با چهار دستگاه کامپيوتر ميزبان (host) آغاز و پس از رشد باورنکردنی خود ، تعداد کامپيوترهای ميزبان در شبکه به بيش از ده ها ميليون دستگاه رسيده است . اينترنت به هيچ سازمان و يا موسسه خاصی در جهان تعلق ندارد. عدم تعلق اينترنت به يک سازمان ويا موسسه به منزله عدم وجود سازمانها و انجمن های خاصی برای استانداردسازی نيست .يکی از اين انجمن ها، "انجمن اينترنت " است که در سال 1992 با هدف تبين سياست ها و پروتکل های مورد نظر جهت اتصال به شبکه تاسيس شده است.

سلسله مراتب شبکه های کامپيوتری
هر کامپيوتری که به شبکه اينترنت متصل می گردد ، بخشی از شبکه تلقی می گردد. مثلا" می توان با استفاده از تلفن ( منزل ) به يک مرکز ارائه دهنده خدمات اينترنت (ISP) متصل و از اينترنت استفاده کرد. در چنين حالتی کامپيوتر مورد نظر بعنوان بخشی از شبکه بزرگ اينترنت محسوب خواهد شد. .برخی از کاربران در ادارات خود و با استفاده از بستر  ايجاد شده ، به اينترنت متصل می گردند. در مدل فوق ، کاربران  در ابتدا از شبکه محلی نصب شده در سازمان استفاده می نمايند. شبکه فوق  با استفاده از خطوط مخابراتی خاص و يا ساير امکانات مربوطه به يک مرکز ارائه دهنده خدمات اينترنت متصل شده است . مرکز ارائه دهنده خدمات اينترنت نيز ممکن است به يک شبکه بزرگتر متصل شده باشد. اينترنت ، شبکه ای است  که از شبکه های بيشماری تشکيل شده است ( شبکه ای از ساير شبکه ها )

اکثر شرکت های مخابراتی بزرگ دارای ستون فقرات اختصاصی  برای ارتباط ناحيه های متفاوت می باشند. در هر ناحيه ، شرکت مخابراتی دارای يک " نقطه حضور " (POP : Point of Presence) است . POP ، مکانی است که کاربران محلی با استفاده از آن به شبکه شرکت مخابراتی متصل می گردند. ( به منظور ارتباط با شبکه از خطوط تلفن معمولی و يا خطوط اختصاصی استفاده می گردد).در مدل فوق ، چندين  شبکه سطح بالا وجود داشته که توسط " نقاط دستيابی شبکه " (NAP :Network Access Points) به يکديگر مرتبط می گردند.
فرض کنيد ، شرکت A يک مرکزارائه دهنده خدمات اينترنت بزرگ باشد . در هر شهرستان اصلی ، شرکت A دارای يک POP است . هر يک از POP ها دارای امکانات گسترده ای به منظور تماس کاربران محلی می باشند .شرکت A به منظور اتصال POP ها بيکديگر و شرکت، از خطوط اختصاصی فيبر نوری استفاده می نمايد. .فرض کنيد شرکت B ، يک مرکز ارائه دهنده خدمات اينترنت همکار باشد.شرکت B ، ساختمانهای بزرگی را در شهرهای اصلی ايجاد و ماشين های سرويس دهنده اينترنت را در آنها مستقر نموده است . شرکت B از خطوط اختصاصی فيبر نوری برای ارتباط ساختمانهای استفاده می نمايد. در مدل فوق ، تمام مشترکين شرکت A قادر به برقراری ارتباط با يکديگر خواهند بود. وضعيت مشترکين شرکت B نيز مشابه مشترکين شرکت A است . آنها نيز قادر به برقراری ارتباط با يکديگر خواهند بود. در چنين حالتی امکان برقراری ارتباط بين مشترکين شرکت A و مشترکين شرکت B وجود ندارد. بدين منظور شرکت های A و B تصميم می گيرند از طريق  NAP در شهرهای متفاوت بيکديگر متصل گردند. ترافيک موجود بين دو شرکت از طريق شبکه های داخلی و NAP انجام خواهد شد. 
در اينترنت ، هزاران مرکز ارائه دهنده سرويس اينترنت بزرگ از طريق NAP در شهرهای متفاوت بيکديگر متصل می گردند. در نقاط فوق (NAP) روزانه ميلياردها بايت اطلاعات جابجا می گردد. اينترنت ، مجموعه ای از شبکه های بسيار بزرگ بوده که تمام آنها از طريق NAP بيکديگر مرتبط می گردند. در چنين حالتی هر کامپيوتر موجود در اينترنت قادر به ارتباط با ساير کامپيوترهای موجود در شبکه خواهد بود.
تمام شبکه های کامپيوتری از طريق  NAP  ، ستون فقرات ايجاد شده و روتر قادر به ارتباط بايکديگر خواهند بود. پيام ارسالی توسط يک کاربر اينترنت از چندين شبکه متفاوت عبور تا به کامپيوتر مورد نظر برسد. فرآيند فوق در کمتر از يک ثانيه انجام خواهد شد.
روتر، مسيريک بسته اطلاعاتی ارسالی توسط يک کامپيوتر برای کامپيوتر ديگر را تعيين می کند. روترها کامپيوترهای خاصی می باشند که پيام های ارسال شده توسط کاربران اينترنت با وجود هزاران مسير موجود را مسيريابی و در اختيار دريافت کنندگان مربوطه قرار خواهد داد. روتر دو کار اساسی را در شبکه انجام می دهد :

• ايجاد اطمينان در رابطه با عدم ارسال اطلاعات به مکانهائی که به آنها نياز نمی باشد.

• اطمينان از ارسال صجيح اطلاعات به مقصد مورد نظر

روترها به منظور انجام عمليات فوق ، می بايست دو شبکه مجزا را بيکديگر متصل نمايند. روتر باعث ارسال اطلاعات يک شبکه به شبکه ديگر  ،  حفاظت شبکه ها از يکديگر و پيشگيری از ترافيک می گردد. با توجه به اينکه اينترنت از هزاران شبکه کوچکتر تشکيل شده است ، استفاده از روتر يک ضرورت است .
در سال 1987 موسسه NSF ، اولين شبکه با ستون فقرات پر سرعت را ايجاد کرد. شبکه فوق NSFNET ناميده شد. در اين شبکه از يک خط اختصاصی T1 استفاده و  170 شبکه کوچکتر بيکديگر متصل می گرديدند. سرعت شبکه فوق 1.544 مگابيت در ثانيه بود. در ادامه شرکت های IBM ، MCI و Merit ، شبکه فوق را توسعه و ستون فقرات آن را به  T3   تبديل کردند( 45 مگابيت در ثانيه ) . برای ستون فقرات شبکه از خطوط فيبرنوری  (fiber optic trunk)  استفاده  گرديد.هر trunk از چندين کابل فيبرر نوری تشکيل می گردد( به منظور افزايش ظرفيت) .

پروتکل اينترنت
هر ماشين موجود در اينترنت دارای يک شماره شناسائی منحصر بفرد است.  اين شماره شناسائی ، آدرس IP)Internet Protocol)  ناميده می گردد.  پروتکل فوق مشابه يک زبان ارتباطی مشترک برای گفتگوی کامپيوترهای موجود در اينترنت است .  پروتکل ، به مجموعه قوانينی اطلاق می گردد که با استناد به آن گفتگو و تبادل اطلاعاتی  بين دو کامپيوتر ميسر خواهد شد. IP دارای فرمتی بصورت :211.27.65.138 است . بخاطر سپردن آدرس های IP به منظور دستيابی به کامپيوتر مورد نطر، مشکل است . بدين منظور هر  کامپيوتر دارای  نام انحصاری خود شده و از طريق سيستمی ديگر ، آدرس IP به نام درنظر گرفته شده برای  کامپيوتر ، نسبت داده می شود. 
در آغاز شکل گيری اينترنت ، تعداد کامپيوترهای موجود در شبکه بسيار کم بود و هر کاربر که قصد استفاده از شبکه را داشت ، پس از اتصال به شبکه از آدرس IP کامپيوتر مورد نظر برای برقراری ارتباط استفاده می کرد. روش فوق ماداميکه تعداد کامپيوترهای ميزبان کم بودند، مفيد واقع گرديد ولی همزمان با افزايش تعداد کامپيوترهای ميزبان در شبکه اينترنت ، کارآئی روش فوق بشدت افت و غيرقابل استفاده گرديد. به منظور حل مشکل فوق از يک فايل ساده متنی که توسط " مرکز اطلاعات شبکه " (NIC) پشتيبانی می گرديد ، استفاده گرديد.بموازات رشد اينترنت و ورود کامپيوترهای ميزبان بيشتر در شبکه ، حجم فايل فوق افزايش و بدليل ساير مسائل جانبی ، عملا" استفاده از روش فوق برای برطرف مشکل " تبديل نام به آدرس " فاقد کارآئی لازم بود. درسال 1983 ، سيستم DNS(Domain Name System) ارائه گرديد. سيستم فوق  مسئول تطبيق نام به آدرس، بصورت اتوماتيک است . بدين ترتيب کاربران اينترنت به منظور اتصال به يک کامپيوتر ميزبان ، صرفا" می تواتند نام آن را مشخص کرده و با استفاده از DNS ، آدرس IP مربوطه آن مشخص تا زمينه برقراری ارتباط فراهم گردد.

منظور از " نام" چيست ؟
در زمان استفاده از وب و يا ارسال يک E-Mail از يک "نام حوزه" استفاده می گردد. مثلا" URL)Uniform Resource Locator) مربوط به http://www.oursite.com  شامل " نام حوزه " oursite.com است . در زمان استفاده از  "نام حوزه " ، می بايست از سرويس دهندگان DNS به منظور ترجمه نام به آدرس  استفاده شود.  سرويس دهندگان DNS درخواست هائی را از برنامه ها و يا ساير سرويس دهندگان DNS به منظور تبديل نام به آدرس دريافت می نمايند.  سرويس دهنده DNS در زمان دريافت يک درخواست ، بر اساس يکی از روش های زير با آن برخورد خواهد کرد :

• قادر به پاسخ دادن به درخواست است. IP مورد نظر برای نام درخواست شده را می داند .

• قادر به ارتباط با يک سرويس دهنده DNS ديگر به منظور يافتن آدرس IP نام درخواست شده است.( عمليات فوق ممکن است تکرارگردد)

• اعلام " عدم آگاهی از آدرس IP درخواست شده " و مشخص کردن آدرس IP  يک سرويس دهنده DNS ديگر که آگاهی بيشتری دارد.

• ارائه يک پيام خطاء در رابطه با عدم يافتن آدرس برای نام درخواست شده

فرض نمائيد ، آدرس http://www.oursite.com  در برنامه مرورگر ( IE)  تايپ شده باشد.  مرورگر با يک سرويس دهنده DNS به منظور دريافت آدرس IP ارتباط برقرار می نمايد. سرويس دهنده DNS عمليات جستجو برای يافتن آدرس IP را از يکی از سرويس دهندگان DNS سطح ريشه ، آغاز می نمايد. سرويس دهندگان ريشه، از آدرس های IP تمام سرويس دهندگان DNS  که شامل بالاترين سطح نامگذاری حوزه ها ( COM ، NET ،ORG و ...)  آگاهی دارند. سرويس دهنده DNS ، درخواست آدرس http://www.oursite.com  را نموده و سرويس دهنده ريشه  اعلام می نمايد که " من آدرس فوق را نمی دانم ولی آدرس IP مربوط به سرويس دهنده COM اين است ". در ادامه سرويس دهنده DNS شما با سرويس دهنده DNS مربوط به حوزه COM ارتباط و درخواست آدرس IP سايت مورد نظر را می نمايد .سرويس دهنده فوق آدرس های IP مربوط به سرويس دهنده ای که قادر به در اختيار گذاشتن آدرس IP سايت مورد نظر است را در اختيار سرويس دهنده DNS شما قرار خواهد داد. در ادامه سرويس دهنده DNS با سرويس دهنده DNS مربوطه تماس و درخواست آدرس IP سايت مورد نطر را  می نمايد ، سرويس دهنده DNS  آدرس IP سايت درخواست شده را در اختيار سرويس دهنده DNS شما قرار خواهد داد. با مشخص شده آدرس IP سايت مورد نظر ، امکان اتصال به سايت فراهم خواهد شد.
از نکات قابل توجه سيستم فوق ، وجود چندين سرويس دهنده هم سطح DNS است .بنابراين در صورتيکه يکی از آنها با اشکال مواجه گردد ، از ساير سرويس دهندگان به منظور ترجمه نام به آدرس استفاده می گردد. يکی ديگر از ويژگی های سيستم فوق ، امکان Cacheing است. زمانيکه يک سرويس دهنده DNS به يک درخواست پاسخ لازم را داد ، آدرس IP مربوطه ای را Cache خواهد کرد. در ادامه زمانيکه درخواستی برای يکی از حوزه های COM واصل گردد ، سرويس دهنده DNS از آدرس Cache شده استفاده  خواهد کرد.
سرويس دهندگان DNS روزانه به ميلياردها درخواست پاسخ می دهند. سيستم فوق از يک بانک اطلاعاتی توزيع شده به منظور ارائه خدمات به متقاضيان استفاده می نمايد.

سرويس دهندگان وب
امکانات و سرويس های موجود بر روی اينترنت از طريق سرويس دهندگان اينترنت انجام می گيرد. تمام ماشين های موجود در اينترنت سرويس دهنده و يا سرويس گيرنده می باشند. ماشين هائی که برای ساير ماشين ها ، خدماتی را ارائه می نمايند ، سرويس دهنده ناميده می شوند. ماشين هائی که از خدمات فوق استفاده می نمايند ، سرويس گيرنده  می باشند. اينترنت شامل سرويس دهندگان متعددی نظير سرويس دهنده وب ، سرويس دهنده پست الکترونيکی و ... به منظور پاسخگوئی به نيازهای متعدد کاربران اينترنت می باشد.
زمانيکه به يک وب سايت متصل و درخواست يک صفحه اطلاعات می شود ، کامپيوتر درخواست کننده بمنزله يک سرويس گيرنده تلقی می گردد. در اين حالت درخواست شما ( بعنوان سرويس گيرنده ) در اختيار سرويس دهنده وب گذاشته می شود. سرويس دهنده صفحه درخواستی را پيدا و آن را برای متقاضی ارسال خواهد داشت . در مدل فوق کاربران  و سرويس گيرندگان از يک مرورگر وب برای اعلام درخواست خود استفاده و سرويس دهندگان وب مسئول دريافت درخواست و ارسال اطلاعات مورد نظر برای سرويس گيرندگان می باشند.
يک سرويس دهنده دارای يک آدرس IP ايستا ( ثابت ) بوده که تغيير نخواهد کرد. کامپيوتری که با استفاده از آن به اينترنت متصل می گرديد ، دارای يک IP متغير بوده که توسط ISP مربوطه  به شما  اختصاص داده می شود. آدرسIP تخصيص يافته در طول مدت اتصال به اينترنت ( يک جلسه کاری ) ثابت بوده و تغيير نخواهد کرد. آدرس IP نسبت داده به شما در آينده و تماس مجدد با ISP ممکن است تغيير نمايد.  مراکز ISP برای هر يک از پورت های خود يک IP ايستا را نسبت می دهند. بديهی است در آينده  با توجه به پورت مورد نظر که در اختيار شما قرار داده می شود، ممکن است آدرس IP  نسبت به قبل متفاوت باشد.
هر يک از سرويس دهندگان ، سرويس های خود را از طريق پورت های مشخصی انجام می دهند. مثلا" در صورتيکه بر روی يک ماشين ، سرويس دهندگان وب و FTP مستقر شده باشند ، سرويس  دهنده وب معمولا" از پورت  80 و سرويس دهنده FTP از پورت 21 استفاده می نمايند.  در چنين حالتی سرويس گيرندگان از خدمات يک سرويس خاص که دارای يک آدرس IP و يک شماره پورت منخصر بفرد است ، استفاده می نمايند.  زمانيکه سرويس گيرنده ، از طريق  يک پورت خاص به يک سرويس متصل می گردد ، به منظور استفاده از سرويس مورد نظر، از يک پروتکل خاص استفاده خواهد شد.. پروتکل ها اغلب بصورت متنی بوده و نحوه مکالمه بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده را تبين می نمايند. سرويس گيرنده وب و سرويس دهنده وب از پروتکل HTTP)Hypertext Transfer Protocol) برای برقراری مکالمه اطلاعاتی  بين خود، استفاده می نمايند.
شبکه ها ، روترها ، NAPs ، ISPs ، سرويس دهندگان DNS  و سرويس دهندگان قدرتمند، همگی سهمی در شکل گيری و سرويس دهی بزرگترين شبکه موجود در سطح جهان ( اينترنت ) را برعهده دارند. عناصر فوق در زندگی مدرن امروزی جايگاهی ويژه دارند. بدون وجود آنها ، اينترنتی وجود نخواهد داشت و بدون وجود اينترنت ، زندگی امروز بشريت را تعريفی ديگر لازم است !

 اينترنت در عرصه پخش صوت ( صدا )  و تصوير، نيز تحولات چشمگيری را بوجود آورده است . استفاده از راديوهای اينترنتی، مهمترين تحول در زمينه استفاده از راديو از سال  1920  است . راديوهای اينترنتی از اواخر سال 1990 مورد توجه جدی قرار گرفته اند. با استفاده از راديوهای اينترنتی می توان از هر محل و توسط صرفا" يک دستگاه کامپيوتر به اطلاعات منتشر شده ، دستيابی پيدا کرد. 
استفاده از راديو به منظور نشر اطلاعات ، از  اوايل سال 1920 مطرح گرديد. در سال 1954 همزمان با ابداع تراتزيستور ،  استفاده از راديو بشدت رشد و متداول گرديد. راديوهای اينترنتی در اواخر قرن بيستم و اوايل قرن بيست و يکم مطرح و با توجه به زيرساخت اينترنت بسرعت با استقبال مواجه گرديدند. برای دستيابی به راديوهای اينترنتی به يکدستگاه کامپيوتر شخصی و اينترنت  نياز است .  دستيابی به اينترنت بصورت بدون کابل ،  امکان استفاده از راديوهای اينترنتی را در اتومبيل ،  PDA و تلفن های سلولی فراهم کرده است .  نسل جديد دستگاههای بدون کابل ،  دارای قابليت های گسترده ای به منظور دستيابی به راديوهای اينترنتی خواهند بود.

مزايای راديوهای اينترنتی 
ايستگاههای راديوئی سنتی ،  دارای دو محدوديت عمده در رابطه با نشر اطلاعات می باشند :

• قدرت ايستگاه فرستنده ( معمولا" يکصد miles)

• امواج راديوئی قابل دسترس ( صدها ايستگاه محلی ممکن است وجود داشته باشد )

راديوهای اينترنتی دارای محدوديت جغرافيائی نمی باشند. بنابراين انتشار اطلاعات توسط يک راديوی اينترنتی در شرق ، قابل  شنيدن در غرب خواهد بود. پتانسيل راديوهای اينترنتی بسيار گسترده است . راديوهای اينترنتی در مقايسه با راديوهای سنتی که صرفا" از صوت برای پخش اطلاعات استفاده می نمايند ،  امکان استفاده از تصاوير ،  گرافيک ،  متن ،  لينک های مربوطه و ارتباط متقابل با شنونده را نيز ارائه می دهند.  با توجه به ماهيت عملکرد راديوهای اينترنتی استفاده از آنان در موارد متعددی توصيه می گردد. مثلا" در يک سيستم آموزشی و يا آموزش های مبتنی بر وب ، استفاده از راديوهای اينترنتی به منظور نشر اطلاعات بسيار حائز اهميت است . راديوهای اينترنتی از طيف گسترده ای از امواج برای نشر اطلاعات خصوصا" در رابطه با موزيک استفاده می نمايند. 

ايجاد يک ايستگاه راديو اينترنتی
به منظور ايجاد يک ايستگاه راديوئی اينترنتی به امکانات زير نياز خواهد بود :

• CD player

• نرم افزار های مربوط به تکثير يک Track موزيک از يک CD به هارد ديسک کامپيوتر

• نرم افزارهای ويرايش و ضبط صدا

• ميکروفن

• Mixer های صوتی

• Equalizer ،  Compressor

• کارت صدا

• کامپيوتر اختصاصی بهمراه نرم افزار های encoder

• سرويس دهنده Streaming media

برای نشر اطلاعات از طريق راديوهای اينترنتی مراحل زير دنبال می گردد:

• اطلاعات صوتی از طريق يک کارت صدا به کامپيوتر مورد نظر وارد می گردند.

•  يستم فوق ،  اطلاعات صوتی دريافتی را به فرمت Streaming تبديل می نمايد. اطلاعا ت صوتی دريافتی،  نمونه سازی و پس از قشرده سازی آماده ارسال بر روی اينترنت خواهند شد.

• اطلاعات صوتی فشرده شده ، برای سرويس دهنده ارسال می گردند. سرويس دهنده می بايست  دارای يک پهنای باند بالا با اينترنت باشد .

• سرويس دهنده اقدام به ارسال اطلاعات صوتی بر روی اينترنت کرده و کامپيوترهای شنونده که دارای نرم افزارهای Player و يا Plug-in می باشند ،  قادر به شنيدن خواهند بود . نرم افزارهای فوق ،  اطلاعا ت صوتی stream دريافت شده از سرويس دهنده  را به صوتی که  قابل شنيدن توسط شنونده باشند ،  تبديل می نمايند. 

از دو روش متفاوت برای عرضه صوت بر روی اينترنت استفاده می شود : Download و Streaming media . در روش download ،  يک فايل صوتی بر روی کامپيوتر کاربر ذخيره می گردد. فرمت های فشرده نظير mp3 ،  متداولترين فرمت فايل های صوتی برای Download کردن می باشند. ( ارسال هر نوع فايل صوتی توسط وب سايت ها و يا سايت های Ftp امکان پذير است ). در روش Streaming ،  فايل صوتی ذخيره نمی گردد بلکه صرفا" پجش خواهد شد. انتشار اطلاعات بکمک روش فوق بصورت پيوسته و با بهره گيری از سه نرم افزار انجام می گيرد : Encode  و Server و Player . نرم افزار encoder اطلاعات صوتی را به فرمت streaming تبديل می نمايد. سرويس دهنده ،اطلاعات تبديل شده را قابل دسترس بر روس اينترنت نموده و نرم افزار player ،  مسدول بازيابی اطلاعات است . در پحش مستقيم ،  نرم افزارهای encoder  و  Streamer بصورت همزمان فعاليت می نمايند. اطلاعات صوتی از طريق کارت صدا به سيستم مربوطه تغذيه و پس از Encode نمودن آنها توسط نرم افزار مربوطه بر روی سرويس دهنده streaming قرار خواهند گرفت . باتوجه به حجم بالای عمليات محاسباتی ،  سرويس دهنده Streaming می بايست يک سرويس دهنده قدرتمند و اختصاصی باشد. 

تجارت الکترونيکی در ساليان اخير با استقبال گسترده جوامع بشری روبرو شده است . امروزه کمتر شخصی را می توان يافت که واژه فوق برای او بيگانه  باشد. نشريات ، راديو و تلويزيون به صورت روزانه موضوعاتی در رابطه با تجارت الکترونيکی را منتشر و افراد و کارشناسان از زوايای متفاوت به بررسی مقوله فوق می پردازند.شرکت ها و موسسات ارائه دهنده کالا و يا خدمات همگام با سير تحولات جهاتی در زمينه تجارت الکترونيکی در تلاش برای تغيير ساختار منطقی و فيزيکی سازمان خود در اين زمينه می باشند.

تجارت
قبل از بررسی " تجارت الکترونيکی "، لازم  است در ابتدا يک تصوير ذهنی مناسب از  تجارت سنتی را ارائه نمائيم . در صورت شناخت " تجارت " ، با  " تجارت الکترونيکی " نيز آشنا خواهيم شد.

برای واژه "تجارت" در اکثر واژه نامه ها  تعاريف زير ارائه شده  است :

• مبادلات اجتماعی : تبادل ايده ها ، عقايد و تمايلات ( خواسته ها )

• مبادله  يا خريد و فروش کالا در مقياس بالا که به همراه حمل کالا از نقطه ای به نقطه ای ديگر می باشد .

در ادامه ، تعريف دوم ارائه شده برای "تجارت " را به عنوان محور بحث انتخاب و بر روی آن متمرکز خواهيم شد.

تجارت در ساده ترين نگاه ، مبادله کالا و خدمات به منظور کسب درآمد ( پول )  است . زندگی انسان مملو از فرآيندهای تجاری بوده  و تجارت با ميليونها شکل متفاوت در زندگی بشريت نمود پيدا کرده است . زمانيکه کالای مورد نظر خود را از يک فروشگاه تامين و خريداری می نمائيد ، در تجارت شريک و در فرآيندهای آن درگير شده ايد.در صورتيکه در شرکتی مشغول بکار هستيد که کالائی را توليد می نمايد ، درگير يکی ديگر از زنجيره های تجارت شده ايد. تمام جلوه های تجارت با هر رويکرد و سياستی دارای خصايص زير می باشند :

• خريداران . افراديکه با استفاده از پول خود قصد خريد يک کالا و يا خدمات را دارند.

• فروشندگان . افراديکه کالا و خدمات مورد نياز خريداران را ارائه می دهند. فروشندگان به دو گروع عمده تقسيم می گردند : خرده فروشان ، که کالا و يا خدماتی را مستقيما" در اختيار متقاضيان قرار داده  و عمده فروشان و عوامل فروش ، که کالا و خدمات خود را در اختيار خرده فروشان و ساير موسسات تجاری می نمايند.

• توليدکنندگان . افراديکه کالا و يا خدماتی را ايجاد تا فروشندگان آنها را در اختيار خريداران قرار دهند. يک توليد کننده با توجه به ماهيت کار خود همواره يک فروشنده نيز خواهد بود. توليدکنندگان کالای توليدی خود را به عمده فروشان ، خرده فروشان و يا مستقيما" به مصرف کننده گان می فروشند.

همانگونه که مشاهده می گردد ، "تجارت " از زاويه فوق دارای مفاهيم ساده ای است . تجارت از خريد يک محصول ساده نظير " بستنی " تا موارد پيچيده ای نظير اجاره ماهواره را شامل می گردد. تمام جلوه های تجارت از ساده ترين سطح تا پيچيده ترين حالت آن ، بر مقولاتی همچون : خريداران ، فروشندگان و توليدکنندگان متمرکز خواهد بود.

عناصر تجارت
زمانيکه قصد معرفی عناصر ذيربط در تجارت و فعاليت های تجاری وجود داشته باشد ،  موضوعات و موارد  مورد نظر بدليل درگير شدن با جزئيات پيچيده تر بنظر خواهند آمد. عناصر ذيل تمام المان های  ذيربط در يک فعاليت تجاری معمولی را تشريح می نمايد. در اين حالت ، فعاليت شامل فروش برخی محصولات توسط يک خرده فروش به مصرف کننده است :

• در صورت تمايل فروش محصول و يا محصولاتی به يک مصرف کننده ، مسئله اساسی داشتن کالا و يا خدماتی خاص برای عرضه است . کالا می تواند هر چيزی را شامل گردد. .فروشنده ، ممکن است کالای خود را مستقيما" از توليد کننده و يا از طريق يک عامل فروش تهيه کرده باشد. در برخی حالات ممکن است فروشنده ، خود کالائی را توليد و بقروش می رساند. 

• فروشنده برای فروش کالا و يا خدمات می بايست " مکانی مناسب " را در اختيار داشته باشد. مکان مورد نظر می تواند در برخی حالات بسيار موقتی باشد. مثلا" يک شماره تلفن خود بمنزله يک مکان است . در چنين مواردی متقاضی کالا و يا خدمات با تماس تلفنی با فروشنده قادر به ثبت سفارش و دريافت کالای مورد نظر خود خواهد بود. برای اکثر کالاهای فيزيکی می بايست مکان ارائه کالا ، يک مغازه و يا فروشگاه باشد.

• برای فروش کالا و يا خدمات ، فروشندگان می بايست از راهکارهائی برای جذب افراد به مکان خود استفاده نمايند. فرآيند فوق " مارکتينگ " ناميده می شود.در صورتيکه افراد از محل و مکان ارائه يک کالا و خدمات آگاهی نداشته باشند ، امکان فروش هيچگونه کالائی وجود نخواهد داشت . انتخاب محل ارائه کالا در يک مرکز تجاری شلوغ ، يکی از روش های افزايش تردد به مکان ارائه کالا است. ارسال پستی کاتولوگ ها ی مربوط به محصولات ، يکی ديگر از روش های معرفی مکان ارائه يک کالا و يا خدمات است . استفاده از شيوه های متفاوت تبليغاتی، راهکاری ديگر در معرفی مکان ارائه کالا است .

• فروشنده نيازمند روشی برای دريافت سفارشات است . استفاده از تلفن و نامه ، نمونه هائی از روش های دريافت سفارش متقاضيان می باشد. حضور فيزيکی در مکان ارائه يک کالا و يا خدمات از ديگر روش های سنتی برای ثبت سفارش کالا است . پس از ثبت سفارش ، فرآيندهای لازم توسط پرسنل شاغل در شرکت و يا موسسه ارائه دهنده کالا و يا خدمات انجام خواهد گرفت . 

• فروشنده نيازمند روشی برای دريافت پول است . استفاده از چک ، کارت اعتباری و يا پول نقد روش های موجود در اين زمينه می باشند. در برخی از فعاليت های تجاری از فروشنده تا زمان توزيع کالا پولی دريافت نمی گردد.

• فروشنده نيازمند استفاده از روشی برای عرضه و توزيع کالا و يا خدمات می باشد. در برخی از سيستم ها بمحض انتخاب کالا توسط مشتری و پرداخت وجه آن ، عمليات توزيع کالا بصورت اتوماتيک انجام خواهد شد. در سيستم های ثبت سفارش مبتنی بر نامه ، کالای خريداری شده پس از بسته بندی به مقصد مشتری ارسال خواهد شد. در موارديکه حجم کالا زياد نباشد از مبادلات پستی به منظور ارسال کالا استفاده شده و در موارديکه حجم کالا زياد باشد از کاميون ، قطار و يا کشتی برای ارسال و توزيع کالا استفاده می گردد.

• در برخی موارد ، خريداران يک کالا تمايل و علاقه ای نسبت به آن چيزی که خريداری نموده اند نداشته و قصد برگشت آن را دارند. فروشندگان کالا و يا خدمات می بايست از روش هائی برای قبول موارد "برگشت از فروش " استفاده نمايند.

• در برخی موارد ممکن است کالائی در زمان توزيع آسيب ديده باشد. فروشندگان می بايست از روش های برای تضمين گارانتی استفاده نمايند.

• برخی از کالاهای ارائه شده به مشتريان دارای پيچيدگی های خاص خود بوده و نيازمند استفاده از خدمات پس از فروش و يا حمايت فنی می باشند. در چنين مواردی وجود بخش هائی در شرکت و يا موسسه ارائه دهنده کالا و يا خدمات الزامی خواهد بود. کامپيوتر يکی از نمونه کالاهائی است که نيازمند خدمات پس از فروش و حمايت فنی از ديدگاه مشتريان ( خريداران ) خواهد بود.

تمام عناصر اشاره شده را می توان در يک شرکت تجاری سنتی مشاهده کرد. فعاليت های تجاری شرکت های فوق می تواند شامل مقوله های متفاوتی باشد.

در تجارت الکترونيکی تمام عناصر اشاره شده ، حضوری مشهود با تغييرات خاصی دارند. به منظور مديريت و اجرای تجارت الکترونيکی به عناصر زير نياز خواهد بود :

• يک محصول

• محلی برای فروش کالا. در تجارت الکترونيکی يک وب سايت بمنزله مکان ارائه کالا و يا خدمات خواهد بود.

• استفاده از روش و يا روش هائی  برای مراجعه به سايت

• استفاده از روشی برای ثبت سفارش .( اغلب بصورت فرم ها ئی در نظر گرفته می شود)

• استفاده از روشی برای دريافت پول . ( کارت اعتباری از نمونه های متداول است )

• استفاده از روشی برای توزيع کالا

• استفاده از روشی برای موارد برگشت داده شده توسط خريداران

• استفاده از روشی برای موارد مربوط به گارانتی

• استفاده از روشی برای ارائه خدمات پس از فروش ( پست الکترونيکی ، ارائه پايگاه های اطلاع رسانی و...)

چرا تبليغات زياد ؟
پيرامون تجارت الکترونيکی تبليغات زياد و گاها" بی رويه ای انجام می گيرد. علت تبليغات زياد در رابطه با تجارت الکترونيکی را می توان با استناد به برخی از آمارها و ارقام موجود متوجه شد:

• تا سال 2001 ميلادی بالغ بر 17 ميليارد دلار در سطح خرده فروشی مبادلات تجاری صورت گرفته است . 

• تعداد استفاده کنندگان از تجارت الکترونيکی از رقم 1.3 ميليون نفر در سال 1996 به 8 ميليون نفر در سال 2001 رسيده است .

• 70 درصد کاربران و استفاده کنندگان از کامپيوتر در منزل به اينترنت متصل و اين گروه 60 درصد خريد از طريق اينترنت را انجام داده اند.

بر اساس آمارهای موجود ، گروه کالاهای زير دارای بيشترين ميزان فروش تجارت الکترونيکی را بخود اختصاص داده اند :

• محصولات کامپيوتری ( نرم افزار ، سخت افزار )

• کتاب

• خدمات مالی

• سرگرمی ها

• موزيک

•  

• الکترونيک های خانگی

• پوشاک

• هدايا و گل

• خدمات مسافرتی

• اسباب بازی

• بليط فروشی

• اطلاعات

بررسی شرکت Dell
امروزه شرکت های کوچک و بزرگ با حرکات سراسيمه و شتابان بسرعت بسمت استفاده از محيط جديد ( اينترنت ) برای ارائه کالا و يا خدمات می باشند. علت اين همه تعجيل و بنوعی شيدائی در چيست ؟ شرکت Dell يکی از موفقترين شرکت های موجود در زمينه تجارت الکترونيکی است . بدين منظور شايسته است در اين بخش به بررسی وضعيت شرکت فوق در زمينه تجارت الکترونيکی پرداخته و از اين رهگذر از تجارب موجود استفاده کرد.

Dell يکی از صدها شرکتی است که کامپيوترهای شخصی توليدی خود را در اختيار مشتريان حقيقی و يا حقوقی قرار می دهد. فعاليت اقتصادی Dell با درج آگهی در پشت جلد مجلات کامپيوتری و فروش کامپيوتر از طريق تلفن ، آغاز گرديد. امروزه حضور شرکت Dell در عرصه تجارت الکترونيکی بسرعت متداول و عمومی شده است .شرکت فوق ، قادر به ارائه کالاهای بيشماری از طريق وب شده است . بر اساس آمارهای موجود ، فروش روزانه Dell ، چهارده ميليون دلار بوده و تقريبا" 25 درصد فروش اين شرکت از طريق وب انجام می گيرد. شرکت Dell قبل از استفاده از تجارت الکترونيکی ، اکثر سفارشات خود را از طريق تلفن اخذ و با استفاده از پست آنها را برای خريداران خود ، ارسال می کرد. با توجه به فروش 25 درصدی شرکت فوق از طريق وب می توان به جايگاه و اهميت موضوع تجارت الکترونيکی بيش از گذشته واقف گرديد. در اين راستا می توان به موارد زير اشاره کرد:

•  در صورتيکه شرکت Dell توانسته باشد، ميزان فروش از طريق تلفن را 25 درصد کاهش و 25 درصد به ميزان فروش خود از طريق وب بيفزايد ، دليل روشن و قاطعی برای وجود مزايای تجارت الکترونيکی وجود ندارد؟ Dell صرفا" کامپيوتر عرضه می نمايد. در صورتيکه مديريت فروش از طريق وب هزينه های کمتری را به يک سازمان تحميل نمايد و يا افراديکه از طريق وب کالای خود را خريداری می نمايند ، اقدام به خريد تجهيزات کمکی ديگری نمايند و يا اگر هزينه های عمليات فروش از طريق وب بمراتب کمترشده و يا اگر ارائه کالا بر روی وب باعث افزايش خريداران و حجم عمليات فروش گردد ، استفاده از تجارت الکترونيکی برای شرکت Dell مقرون بصرفه و توام با افزايش بهره وری بوده است . 

• در صورتيکه شرکت Dell ، در فرآيند فروش کالا از طريق وب ، فروش سنتی و مبتنی بر تلفن خود را از دست ندهد ، چه اتفاقی می افتد؟اين موضوع می تواند صحت داشته باشد ، اين موضوع به تمايل عده ای برای خريد  کالا از طريق وب بستگی خواهد داشت . گرايش بسمت خريد از طريق اينترنت بصورت يک نياز مطرح شده است و از اين بابت نگرانی چندانی وجود نخواهد داشت .

• در رابطه با فروش عقيده ای وجود دارد که : زمانيکه يک مشتری کار خود را با يک فروشنده آغاز می نمايد ، نگهداری آن مشتری برای فروشنده بمراتب راحت تر از جذب مشتريان جديد است . بنابراين در صورتيکه تصميم به ايجاد يک وب سايت زودتر اتحاذ گردد ، نسبت به ساير فروشندگان که بعدا" تصميم فوق را اتخاذ خواهند کرد ،پيشقدم خواهيد بود. شرکت Dell سايت خود را خيلی زود طراحی و پياده سازی نموده و از اين طريق از ساير رقبای خود پيشی گرفته است .

عوامل سه گانه فوق ، دلايل عمده بسمت استفاده از تجارت الکترونيکی است .

گيرائی تجارت الکترونيکی
دلايل زير علل گيرائی و جاذبه فراوان تجارت الکترونيکی است :

• کاهش هزينه ها . در صورتيکه سايت تجارت الکترونيکی بخوبی پياده سازی گردد ، هزينه های مربوط به ثبت سفارش قبل از ارائه کالا و هزينه های  خدمات پس از فروش بعد از ارائه کالا کاهش می يابد .

• خريد بيشتر در هر تراکنش . سايت آمازون ويژگی را ارائه می دهد که در فروشگاههای معمولی نظير آن وجود ندارد. زمانيکه مشخصات يک کتاب را مطالعه می نمائيد ، می توان بخشی با نام " افراديکه کتاب فوق را سفارش داده اند ، چه چيزهای ديگری را خريداری نموده اند " ، را نيز مشاهده نمود. بدين ترتيب امکان مشاهده ساير کتب مرتبط که سايرين خريد نموده اند ، فراهم می گردد.بنابراين امکان خريد کتب بيشتر توسط مراجعه کنندگان به سايت نسبت به يک کتابفروشی معمولی بوجود خواهد آمد.

• در صورتيکه وب سايت بگونه ای طراحی شده باشد که با ساير مراحل مربوط به تجارت درگير شده باشد ، امکان اخذ اطلاعات بيشتری در رابطه با وضعيت کالای خريداری شده برای مشتريان وجود خواهد داشت . مثلا" در صورتيکه شرکت Dell وضعيت هر کامپيوتر را از مرحله توليد تا عرضه ، ثبت نمايد ، مشتريان در هر لحظه قادر به مشاهده آخرين وضعيت سفارش خود خواهند بود.

•  با استفاده از تجارت الکترونيکی افراد قادر به انتخاب کالای خود با روش های متفاوتی خواهند بود. وب سايت های موجود در اين زمينه امکانات زير را ارائه خواهند داد :
  -  امکان ثبت يک سفارش طی چند روز  
  - امکان پيکربندی محصول و مشاهده قيمت های واقعی
  - امکان ايجاد آسان  سفارش های اختصاصی پيچيده
  - امکان مقايسه قيمت کالا بين چندين فروشنده  
  - امکان جستجوی آسان برای کاتولوگ های مورد نياز

• کاتولوگ های بزرگتر . يک شرکت قادر به ايجاد يک کاتولوگ بر روی وب بوده که هرگز امکان ارسال آن از طريق پست وجود نخواهد داشت . مثلا" آمازون بيش از سه ميليون کتاب را بفروش می رساند ، اطلاعات مربوط به کتب فوق از طريق سايت آمازون ارائه ودر اختيار مراجعه کنندگان قرار می گيرد ، ارسال اطلاعات فوق از طريق پست  ، بسيار مشکل و يا غيرممکن بنظر می آيد.

• بهبود ارتباط متقابل با مشتريان . با طراحی مناسب سايت و استفاده از ابزار های مربوطه ، امکان برقراری  ارتباط متقابل با مشتريان با روش های مطمئن تر و بدون صرف هزينه ، فراهم می گردد. مثلا" مشتری پس از ثبت سفارش با دريافت يک نامه الکترونيکی از ثبت سفارش خود مطمئن شده و يا در صورت ارسال کالا برای مشتری ، می توان از طريق نامه الکترونيکی وی را مطلع نمود. همواره يک مشتری راضی و خوشحال تمايل به خريد مجدد از شرکت و يا موسسه ارائه دهنده کالا را خواهد داشت .

در رابطه با تجارت الکترونيکی ذکر يک نکته ديگر ضروری بنظر می رسد . تجارت الکترونيکی به افراد و يا سازمانها و موسسات امکان ايجاد مدل های کاملا" جديد تجاری را خواهد داد. در شرکت های تجاری مبتنی بر ثبت سفارش پستی ، هزينه های زيادی صرف چاپ و ارسال کاتولوگ ها ، پاسخگوئی به تلفن ها و رديابی سفارشات ، می گردد. در تجارت الکترونيکی ، هزينه توزيع کاتولوگ و رديابی سفارشات بسمت صفر ميل خواهد کرد. بدين ترتيب امکان عرضه کالا با قيمت ارزانتر فرام خواهد شد.

جنبه های ساده و سخت تجارت الکترونيکی
موارديکه از آنها بعنوان عمليات دشوار و سخت در رابطه با تجارت الکترونيکی ياد می شود ، عبارتند از :

• ترافيک موجود بر روی سايت

• ترافيک مراجعات ثانويه بر روی سايت

• تمايز خود با ساير رقباء

• تمايل افراد به خريد کالا از سايت .مراجعه به سايت يک موضوع و خريد از سايت موضوعی ديگر است .

• ارتباط و تعامل سايت تجارت الکترونيکی با ساير داده های موجود در سازمان

امروزه بر روی اينترنت سايت های بيشماری وجود داشته و ايجاد يک سايت جديد تجارت الکترونيکی کار مشکلی نيست ولی جذب مخاطبين جهت  مراجعه به سايت و خريد از آن ،  مهمترين مسئله  موجود در اين زمينه است .

موارديکه از آنها بعنوان عمليات ساده در رابطه با تجارت الکترونيکی ياد می شود ، عبارتند از :

• ايجاد يک وب سايت

• اخذ سفارشات

• پذيرش پرداخت

ايجاد يک سايت تجارت الکترونيکی
در زمان ايجاد يک سايت تجارت الکترونيکی موارد زير می بايست مورد توجه قرار گيرد:

• تامين کنندگان . بدون وجود تامين کنندگان خوب امکان عرضه کالا وجود نخواهد داشت. 

• قيمت . يکی از مهمترين بخش های تجارت الکترونيکی ، عرضه کالا با قيمت مناسب است . امکان مقايسه قيمت يک کالا بسادگی برای مشتريان وجود داشته و همواره قيمت يک کالا با موارد مشابه که از طريق ساير فروشندگان ارائه می گردد ، مقايسه خواهد شد.

• ارتباطات با مشتری . تجارت الکترونيکی مجموعه ای متنوع از روش های موجود جهت برقراری ارتباط با مشتری را ارائه می نمايد. پست الکترونيکی ، پايگاه های دانش ، تالارهای مباحثه ، اتاق های گفتگو و ... نمونه هائی در اين زمينه می باشند. مشتری همواره می بايست احساس نمايد که در صورت بروز مشکل و يا درخواست اطلاعات بيشتر ، بدون پاسخ نخواهند ماند.

• توزيع کالا ، خدمات پس از فروش و امکان برگشت از فروش از جمله مواردی است که در موفقيت يک سايت تجارت الکترونيک نقش بسزائی دارد.

در زمان ايجاد يک سايت تجارت الکترونيکی ، قابليت های زير نيز می تواند عرضه و باعث موفقيت در امر تجارت الکترونيکی گردد:

• ارسال هديه ( جايزه )

• استفاده از برنامه های همبستگی

• تخفيف های ويژه

• برنامه های خريدار تکراری

• فروش ادواری و فصلی

نرم افزار مربوط به تجارت الکترونيکی می بايست امکانات فوق را فراهم نمايد ، درغيراينصورت انجام هر يک از موارد فوق با مشکل مواجه می گردد.

برنامه های همبستگی
يکی از بخش های مهم در زمينه تجارت الکترونيکی توجه و استفاده از  برنامه های همبستگی ( انجمنی ) می باشد. ويژگی فوق توسط آمازون بخدمت گرفته شده است . آمازون اين امکان را ارائه نموده تا هر شخص قادر به پيکربندی يک فروشگاه کتاب اختصاصی باشد. زمانيکه از هر يک از کتابفروشی های فوق ، کتابی خريداری می گردد ، فردی که دارای کتابفروشی مربوطه است ، کميسيونی ( حداکثر 15 درصد قيمت کتاب ) را از آمازون دريافت می نمايد. برنامه همبستگی ، قابليت های زيادی را در اختيار آمازون قرار می دهد . مدل فوق امروزه توسط هزاران سايت تجارت الکترونيکی ديگر مورد توجه قرار گرفته و از آن استفاده می گردد.
يکی از گرايشات جديد در زمينه برنامه های همبستگی ،روش CPC link)Cost Per click) است . در اين راستا بر روی سايت ، يک لينک مربوط به سايت ديگر قرار گرفته و زمانيکه بر روی لينک فوق کليک گردد ، توسط شرکت مربوطه به شما مبلغی پرداخت می گردد. روش فوق ، مدلی ميانه بين روش های تبليغاتی مبتنی بر Banner و برنامه های همبستگی مبتنی بر کميسيون است . در روش تبليغاتی مبتنی بر Banner ، شرکت تبليغ کننده تمام ريسک  را بر عهده می گيرد. در صورتيکه فردی بر روی Banner کليک ننمايد ، تبليغ کننده پول خود را از دست داده است . در روش اخذ کميسيون ، تمام ريسک بر عهده وب سايت است . در صورتيکه وب سايت تعداد زيادی مشتری را به سايت تجارت الکترونيکی ارسال ( هدايت ) ولی هيچکدام از آنها کالائی را خريداری ننمايند ، مبلغی به وب سايت پرداخت نخواهد شد. در روش CPC دو طرف ريسک موجود را بصورت مشترک قبول می نمايند. 

پياده سازی يک سايت تجارت الکترونيک
سه روش عمده برای پياده سازی يک سايت تجارت الکترونيک وجود دارد :

• Enterprise Computing .  در روش فوق شرکت و يا موسسه مربوط اقدام به تهيه سخت افزار ، نرم افزار و کارشناسان ورزيده به منظور ايجاد وب سايت تجارت الکترونيکی خود می نمايد. آمازون و ساير شرکت های بزرگ از روش فوق استفاده می نمايند. انتخاب روش فوق مشروط به وجود عوامل زير است :
  - شرکت مربوطه دارای ترافيک بسيار بالائی است ( چندين ميليون در هر ماه )
  - شرکت مربوطه دارای يک بانک اطلاعاتی بزرگ بوده که شامل کاتولوگ های مربوط به محصولات است ( مخصوصا" اگر کاتولوگ ها بسرعت تغيير می يابند ).
  - شرکت مربوطه دارای يک چرخه فروش پيچيده بوده که مستلزم استفاده از فرم های اختصاصی ، جداول متفاوت قيمت و ... است .
  - شرکت مربوطه دارای ساير پردازش های تجاری بوده و قصد ارتباط و پيوستگی آنها با سايت تجارت الکترونيکی وجود دارد.  

• سرويس های ميزبانی مجازی . فروشنده تجهيزات و نرم افزارهای مربوط را بعنوان يک بسته نرم افزاری اختصتاصی عرضه می نمايد. بخشی از بسته نرم افزاری شامل امنيت است . دستيابی به بانک اطلاعاتی نيز بخش ديگری از بسته نرم افزاری خواهد بود. با استفاده از پتانسيل های موجود  در ادامه شرکت مربوطه می تواند با بخدمت گرفتن طراحان وب و پياده کنندگان مربوطه اقدام به ايجاد و نگهداری سايت تجارت الکترونيکی خود نمايد.

• تجارت الکترونيکی ساده . اکثر سازمانها و شرکت ها از روش فوق برای پياده سازی سايت تجارت الکترونيکی استفاده می نمايند.سيستم شامل مجموعه ای از فرم های ساده بوده که توسط متقاضی تکميل می گردند. نرم افزار مربوطه در ادامه تمام صفحات وب ذيربط را توليد می نمايد.

شهروندان اينترنت روزانه ميليون ها نامه الکترونيکی را برای يکديگر ارسال می نمايند. مبادله نامه های  الکترونيکی يکی از اولين سرويس های اينترنت محسوب شده و امروزه از آن به عنوان يک ابزار ارتباطی قدرتمند استفاده می گردد . در زمان ارسال يک نامه الکترونيکی ، فرآيند گسترده و مسيری طولانی طی خواهد شد.

يک پيام E-Mail
اولين پيام ارسال شده توسط نامه الکترونيکی در سال 1971 توسط مهندسی با نام "Ray Tomlinson" انجام شده است . قبل از تحقق رويداد فوق ، صرفا" امکان ارسال پيام برای کاربران موجود بر روی يک کامپيوتر ميسر بود. پيام ارسالی توسط Tomlinson  قابليت ارسال پيام به ساير ماشين های موجود بر روی اينترنت  با استفاده از علامت "@" به منظور مشخص نمودن ماشين دريافت کننده بود.  E-Mail ، يک پيام متنی ساده است که برای گيرنده پيام ارسال می گردد. نامه های الکنترونيکی در ابتدا و هم اينک اغلب بصورت متن های کوتاه می باشند. در برخی موارد ممکن است ، فرستندگان نامه های الکترونيکی با افزودن "ضمائم " ، حجم يک نامه الکترونيکی را افزايش دهند.

سرويس گيرندگان E-mail
به منظور مشاهده نامه های الکترونيکی دريافت شده ،  می بايست از برنامه های سرويس گيرنده نامه های الکترونيکی استفاده کرد.  برخی از کاربران  از برنامه معروف outlook و يا outlook express شرکت مايکروسافت ، Eudora و يا Pegasus بمنطور مشاهده نامه های الکترونيکی استفاده می نمايند.  افراديکه از خدمات پست الکترونيکی رايگان نظير Hotmail و يا Yahoo استفاده می نمايند ، از يک برنامه سرويس گيرنده که بصورت يک صفحه وب نمايش داده می شود ، استفاده می نمايند. برنامه های سرويس گيرنده صرفنظر از نوع خود ، دارای وظايف زير می باشند :

• نمايش ليست تمام پيام های موجود در صندوق پستی از طريق " عناوين پيام ها " . عنوان يک پيام مشخص کننده فرستنده ، موضوع ، تاريخ و زمان و اندازه پيام است .

• امکان انتخاب يک پيام از طريق عنوان آن فراهم شده ومطالعه محتويات پيام

• امکان ايجاد پيام های جديد و ارسال آنها وجود خواهد داشت . برای ارسال يک پيام می بايست آدرس گيرنده ، موضوع پيام را مشخص و در ادامه محتويات پيام را تايپ کرد. 

• اکثر برنامه های سرويس گيرنده پيام های الکترونيکی امکان اضافه کردن ضمائم به يک پيام را نيز فراهم می آورند. برنامه های فوق همچنين امکان ذخيره کردن ضمائم موجود در پيام های دريافت شده را نيز دارا می باشند.

يک سرويس دهنده ساده پست الکترونيکی
به منظور ارسال يک نامه الکترونيکی ، برنامه سرويس گيرنده موجود می بايست به يک سرويس دهنده پست الکترونيکی مرتبط گردد. برخی از ماشين های موجود بر روی اينترنت با نصب نرم افزارهای لازم بعنوان " سرويس دهنده " در شبکه ايفای وظيفه می نمايند. سرويس دهنده وب ، سرويس دهنده telnet ، سرويس دهنده Ftp و سرويس دهنده پست الکترونيکی ، نمونه هائی از سرويس دهندگان موجود در اينترنت می باشند. ميليون ها سرويس دهنده بر روی اينترنت به ارائه خدمات و سرويس های مورد نظر به سرويس گيرندگان فعاليت می نمايند. برنامه های نصب شده بر روی سرويس دهندگان بصورت شبانه روزی در حالت  اجراء بوده و به پورت های خاصی گوش فرا می دهند. اين نوع برنامه ها در انتظار ارتباط ساير برنامه ها ( سرويس گيرندگان) از طريق پورت مربوطه می باشند. يک برنامه سرويس دهنده پست الکترونيکی در ساده ترين ( حالت آموزشی ) حالت بصورت زير عمل می نمايد:

• هر شخص بر روی سرويس دهنده دارای يک Account به منظور ارسال و دريافت نامه الکترونيکی است .

• برای هر يک از افراديکه دارای Account می باشند ، يک فايل ساده متنی در فولدر مورد نظر ذخيره می گردد.  

• افراديکه تمايل به ارسال نامه الکترونيکی برای شخص بخصوصی را داشته باشند ، می بايست يک پيام متنی را با استفاده از يک برنامه سرويس گيرنده ارسال نمايند. پس از آماده نمون پيام ، با فشردن دکمه "ارسال" ، پيام مورد نظر برای گيرنده ارسال خواهد شد. در اين حالت برنامه سرويس گيرنده با برنامه سرويس دهنده ارتباط برقرار و پيام حاوی آدرس فرستنده ، گيرنده و محتويات مورد نظر را برای سرويس دهنده مورد نظر ارسال می نمايد.

• سرويس دهنده ممکن است اطلاعات دريافت شده را با يک فرمت مناسب به انتهای فايل متنی که برای هر فرد با نام Account وی ايجاد شده ، اضافه می نمايد.

• سرويس دهنده ممکن است اطلاعات ديگر نظير : زمان و تاريخ دريافت پيام را نيز ذخيره نمايد. در صورت ارسال نامه های الکترونيکی ديگر برای يک گيرنده خاص ، سرويس دهنده  پيام های دريافت شده را به انتهای فايل متنی ( حاوی پيام های مربوطه) اضافه می نمايد. گيرنده پيام های الکترونيکی از برنامه سرويس گيرنده خود به منظور دريافت و مشاهده نامه های الکترونيکی استفاده می نمايد :"

• برنامه سرويس گيرنده از سرويس دهنده می خواهد که يک نسخه از فايل متنی مربوط به شخص گيرنده را ارسال نمايد. 

• برنامه سرويس گيرنده از سرويس دهنده می خواهد که محتويات فايل متنی را حذف نمايد.

• برنامه سرويس گيرنده قادر به ذخيره سازی فايل متنی حاوی پيام ها بر روی کامپيوتر خود است .

• در فايل متنی ذخيره شده بدنبال خطوطی باشد که با عنوان " از : " وجود دارند.  

• برنامه سرويس گيرنده قادر به نمايش ليست تمام پيام ها بر اساس عناوين مربوطه است .

مثال فوق صرفا" يک سيستم بسيار ساده ارسال و دريافت پست الکترونيکی را نشان می داد. در ادامه به بررسی يک سيستم واقعی پست الکترونيکی خواهيم پرداخت .

سيستم پست الکترونيکی واقعی
سيستم واقعی پست الکترونيکی دارای دو سرويس دهنده متفاوت بوده که بر روی يک ماشين اجراء می گردند. يکی از سرويس دهندگان ، سرويس دهنده SMTP)Simple Mail Transfer Protocol) بوده و مستوليت  پيام های ارسالی ( خروج ) نامه های الکترونيکی، را برعهده دارد. سرويس دهنده دوم ، POP3)Post office Protocol) ناميده شده و مسدوليت پيام های دريافتی ( ورود )  را برعهده دارد. شکل زير جايگاه هر يک از سرويس دهندگان اشاره شده را نشان می دهد.

سرويس دهنده SMTP به پورت 25 و سرويس دهنده POP3 به پورت 110 گوش خواهند داد.

سرويس دهنده SMTP
زمانيکه از طريق سرويس گيرنده خود اقدام به ارسال نامه الکترونيکی می نمائيد ، برنامه سرويس گيرنده با سرويس دهنده SMTP به منظور ارسال نامه های الکترونيکی ، ارتباط برقرار می نمايد. سرويس دهنده SMTP موجود ، ممکن است با ساير سرويس دهندگان SMTP به منظور ارسال ( توزيع ) نامه الکترونيکی ارتباط برقرار نمايد. شکل زير نحوه عملکرد سرويس دهنده فوق را نشان می دهد.

کاربران به منظور ارسال نامه الکترونيکی توسط برنامه سرويس گيرنده ، می بايست تنظيمات لازم را انجام دهند. فرض کنيد آدرس پست الکترونيکی شما Ali@Test1.com  باشد ، در زمان تنظيم پارامترهای برنامه سرويس گيرنده ( بعنوان مثال: Outlook) ، نام سرويس دهنده پست الکترونيکی می بايست مشخص گردد ( فرض کنيد نام سرويس دهنده پست الکترونيکی mail.test.com باشد ) . پس از آماده نمودن نامه الکترونيکی و فشردن دکمه "ارسال"  ، عمليات زير انجام خواهد شد :

• برنامه Outlook express ، با سرويس دهنده SMTP موجود در mail.test1.com از طريق پورت 25 ، ارتباط برقرار می نمايد. 

• برنامه Outlook Express با سرويس دهنده SMTP مکالمه ای را برقرارو به سرويس دهنده SMTP ، آدرس های فرستنده و گيرنده و محتويات پيام را اعلان می نمايد.

• سرويس دهنده SMTP آدرس گيرنده ( بعنوان مثال Reza@test1.com ) را به دو بخش مجزا تقسيم می نمايد :
  -  نام دريافت کننده (Reza)  
  - نام حوزه (test1.com)  

• در صورتيکه  گيرنده پيام  دارای  صندوق پستی بر روی همان سرويس دهنده باشد ، سرويس دهنده SMTP پيام دريافت شده را بسادگی در اختيار سرويس دهنده POP3 قرار خواهد داد. در اين زمينه از برنامه ای با نام "Delivery agent" ( آژانس توزيع ) استفاده می گردد. در صورتيکه گيرنده پيام بر روی حوزه ای ديگر باشد ، سرويس دهنده SMTP نيازمند برقراری ارتباط با حوزه مربوطه است .

• سرويس دهنده  SMTP ، با DNS مربوط ارتباط و از او می خواهد که آدرس IP مربوط به سرويس دهنده SMTP حوزه مربوطه را به اطلاع وی برساند. ( فرض اين است که گيرنده پيام دارای صندوق پستی بر روی همان کامپيوتر فرستنده نيست ). در ادامه DNS ، آدرس ( و يا آدرس های )  IP  مربوط به سرويس دهنده ( سرويس دهندگان ) SMTP مربوط به حوزه مربوطه را اعلام می نمايد.

• سرويس دهنده موجود در حوزه Test1.com با سرويس دهنده موجود در حوزه Test2.com از طريق پورت 25 ، ارتباط برقرار می نمايد. سرويس دهنده  SMTP موجود در حوزه Test2.com ، پيام ارسالی را دريافت و آن را در صندوق پستی مربوط به گيرنده قرار خواهد داد.

در صورتيکه سرويس دهنده موجود در حوزه Test1.com قادر به برقراری ارتباط با سرويس دهنده SMTP موجود در حوزه Test2.com نگردد ، پيام مورد نظر در محلی خاص در نوبت قرار می گيرد. سريس دهنده  SMTP در اکثر ماشين ها از برنامه ای با نام Sendmail برای ارسال واقعی يک پيام الکترونيکی استفاده نموده و برای پيام های موجود در صف ، از صفی با نام sendmail queue استفاده می گردد. برنامه Sendmail بصورت ادواری( تکراری) سعی در ارسال مجدد پيام های موجود در صف می نمايد . مثلا" ممکن است هر 15 دقيقه يکبار تلاش مجدد خود برای ارسال را انجام دهد. پس از گذشت چهار ساعت برای ارسال کننده نامه الکترونيکی ، پيامی مبنی بر وجود اشکال در ارسال نامه ، فرستاده می شود. پس از پنج روز ، اکثر برنامه های پيکربندی Sendmail پيامی مبنی بر عدم موفقيت در توزيع پيام  را برای ارسال می دارند.
مبادله اطلاعاتی بين سرويس گيرنده پست الکترونيکی و سرويس دهنده SMTP با استفاده از يک زبان ساده متنی و خوانا، با يکديگر ارتباط برقرار می نمايند. در ابتدا برنامه سرويس گيرنده  خود را معرفی ، آدرس فرستنده و گيرنده و محتويات پيام را مشخص خواهد کرد. ( با استفاده از برنامه telnet می توان با سرويس دهنده پست الکترونيکی و از طريق پورت 25 ارتباط برقرار کرد).سرويس دهنده SMTP از دستورات ساده ای نظير HELLO,MAIL,RCPT,DATA و ... استفاده می نمايد. 

• HELLO. معرفی برنامه سرويس گيرنده

• EHLO . معرفی سرويس گيرنده و درخواست حالت توسه يافته

• MAIL FROM. مشخص کردن فرستنده

• RCPT TO . مشخص کردن گيرنده

• DATA . محتويات پيام را مشخص می کند.

• RESET . برای Reset نمودن استفاده می شود.

• QUIT . ارتباط را قطع می نمايد.

• HELP . در رابطه با دستورات توضيحات لازم را ارائه می نمايد.

سرويس دهنده POP3
زمانيکه با استفاده از برنامه سرويس گيرنده  ، صندوق پستی خود را به منظور دريافت نامه های الکترونيکی بررسی می نمائيد ، برنامه فوق با سرويس دهنده POP3 از طريق پورت 110 ارتباط برقرار می نمايد. سرويس دهنده POP3 به يک نام Account و رمز عبور نياز دارد. پس از تاييد اعتبار و مجوز شما ، سرويس دهنده POP3 فايل های مربوطه  را فعال و امکان دستيابی به آنان را فراهم می نمايد.

 سرويس دهنده POP3 از مجموعه دستورات متنی ساده ای ،   استفاده می نمايد :

• USER ID . برای ورود user id استفاده می شود.

• PASS . برای ورود رمز عبور استفاده می شود.

• QUIT . برای قطع ارتباط با سرويس دهنده POP3 استفاده می گردد.

• LIST . ليست پيامها بهمراه اندازه آنها را نشان خواهد داد.

• RETR . برای بازيابی يک پيام استفاده می شود.

• DELE . برای حذف يک پيام استفاده می گردد.

• TOP . برای نشان دادن X خط ابتدای پيام استفاده می شود.

برنامه سرويس گيرنده پست الکترونيکی با سرويس دهنده POP3 ارتباط و مجموعه ای از دستورات فوق را به منظور انتقال نسخه هائی از پيام های الکترونيکی بر روی ماشين شما ، انجام می دهد.

ضمائم
برنامه سرويس گيرنده پست الکترونيکی امکان افزودن ضمائم به نامه های الکترونيکی را فراهم می نمايد.برنامه فوق همچنين امکان ذخيره نمودن ضمائم همراه يک نامه الکترونيکی را نيز بوجود می آورد .  ضمائم  يک نامه الکترونيکی می تواند شامل : يک نامه تايپ شده با واژه پرداز ، يک فرم صفحه گسترده ، فايل های صدا ، فايل های گرافيک و يا برنامه های نرم افزاری باشد. معمولا" فايل های ضمائم بصورت متن نمی باشند. ( در صورتيکه اطلاعات ضمائم بصورت متنی باشند ، می توان آنها را در بخش محتويات يک نامه الکترونيکی مستقر کرد).

 اينترنت نحوه ارتباط  افراد با يکديگر را دستخوش تحولات گسترده ای نموده است . پست الکترونيکی يکی از امکانات موجود بر روی اينترنت برای برقراری ارتباط  می باشد. امکان فوق بسرعت گسترش و جايگزين نامه نگاری سنتی و حتی مکالمات تلفنی شده است .  روزانه ميلياردها نامه الکترونيکی ارسال می گردد. پست الکترونيکی يکی از سريعترين روش های ارتباطی موجود بوده و توانسته است بسرعت متداول گردد.
در زمان ارسال يک نامه الکترونيکی ، گيرنده نامه ممکن است online ( وصل به شبکه ) نباشد . در چنين مواردی زمانی که گيرنده نامه به شبکه متصل می گردد و پس از بررسی صندوق پستی خود از ارسال نامه توسط دوستان خود آگاه می گردد. در روش فوق يک تاخير ناخواسته وجود دارد. در اين روش  هيچگونه امکانی جهت آگاهی از Online بودن گيرنده نامه الکترونيکی وجود ندارد. در صورتيکه گيرنده پيام Online باشد ، می بايست با دنبال نمودن مراحلی اقدام به باز نمودن ، مطالعه و پاسخ به نامه دريافتی نمايد. برنامه های IM)Instant Messaging) باهدف تامين خواسته های مورد نظر( پاسخگوئی به خلاء های موجود ) مطرح گرديده اند.
با استفاده از IM ، می توان ليستی از افراديکه تمايل به ارتباط با آنان وجود دارد را ايجاد کرد. در ادامه می توان برای هر يک از افراد موجود در ليست کهonline می باشند ،  پيام مورد نظر خود را ارسال کرد. به ليست فوق ، " ليست تماس " و يا Buddy list نيز می گويند. برای ارسال پيام يک پنجره کوچک توسط فرستنده و گيرنده پيام ، فعال و هر يک از آنها می توانند پيام مورد نظر خود را تايپ و سپس ارسال نمايند.

اکثر برنامه های IM ، خدمات متنوع ديگری را نيز ارائه می دهند:

• ارسال پيام برای افراديکه بصورت online می باشند. 

• گپ (Chat) . يک اتاق اختصاصی شامل دوستان و همکاران می توان ايجاد کرد.

• لينک ها ی وب . امکان اشتراک وب سايت های مورد علاقه فراهم می گردد.

• تصاوير. امکان مشاهده تصاوير ذخيره شده بر روی کامپيوتر دوستان مربوطه فراهم می گردد.

• صدا . پخش موزيک برای دوستان مربوطه

• فايل ها . امکان اشتراک فايل ها از طريق ارسال آنها برای دوستان مربوطه فراهم می گردد.

• گفتگو. امکان مکالمه صوتی با دوستان مربوطه از طريق اينترنت فراهم می گردد.

• امکان مشاهده  آخرين اخبار بصورت پخش زنده فراهم می گردد.

روند شکل گيری برنامه های IM
قبل از عموميت يافتن اينترنت ، تعدادی از افراد از طريق سيستم های BBS )Bulletin Boards system) قادر به  استفاده از سرويس های online  بودند.  سيستم BBS مشابه يک وب سايت ايزوله شده است که کاربران با استفاده از مودم و يک نرم افزار ارتباطی خاص، قادر به استفاده از منابع موجود می باشند. پس از برقراری ارتباط با BBS ، کاربران با استفاده از مجموعه ای از منوهای ساده قادر به حرکت در سيستم و استفاده از امکانات مربوطه خواهند بود. برای دستيابی و استفاده از  سيستم BBS ديگر، می بايست ارتباط موجود با BBS را قطع و مجددا" با BBS ديگر ارتباط  برقرار کرد. 
سرويس های online اصلی نظير AOL(American online) ، Prodigy و Compuserve متداولترين روش های ارتباط Online بود.  سرويس های online  برخلاف سيستم های BBS که صرفا" از يک نرم افزار ساده ارتباطی بمنظور ارتباط کاربران با سيستم استفاده می کردند ، از مجموعه ای از نرم افزار ها در اين زمينه استفاده می کردند.
در ادامه AOL امکان "کميته های online " را ارائه کرد. بدين ترتيب  کاربران قادر به گفتگو و ارتباط با يکديگر ( مشروط بر online بودن ) از طريق اتاق های گپ و يا IM بودند. يک اتاق گپ ، نرم افزاری است که امکان تايپ اطلاعات و پيام های دلخواه را در اختيار کاربران قرار داده و پس از درج پيام ، ساير کاربران قادر به مشاهده پيام تايپ شده خواهند بود .  برنامه های IM يک اتاق گفتگوی اختصاصی را برای کاربران مربوطه  ايجاد می نمايد .
استفاده از برنامه های IM از سال 1996 در اينترنت متداول گرديد. در ادامه نرم افزار ( سرويس ) ICQ که دارای قابليت های فراوانی است ارائه گرديد.

معرفی ICQ
استفاده از برنامه فوق مستلزم نصب يک برنامه بعنوان سرويس گيرنده بر روی کامپيوتر کاربر و اتصال به سايت ICQ بمنظور برقراری ارتباط با سرويس دهنده ICQ است .  برنامه سرويس گيرنده نصب شده بر روی کامپيوتر کاربر با سرويس دهنده ICQ ارتباط برقرار خواهد کرد . اجرای برنامه سرويس گيرنده بر روی کامپيوتر کاربر و اتصال به اينترنت از پيش شرط های اوليه جهت استفاده از سرويس فوق است . مراحل زير نحوه استفاده از سرويس فوق را نشان می دهد :

• در ابتدا می بايست با اتصال به سايت ICQ ، نرم افزار لازم برای نصب بر روی سرويس گيرنده را دريافت کرد.

• برنامه دريافت شده را می بايست نصب و در ادامه اجراء کرد.

• برنامه نصب شده سعی در برقراری ارتباط با سرويس دهنده ICQ خواهد کرد. در اين راستا از پروتکل خاص با نام ICQ v5 برای ارتباطات استفاده می شود.

• پس از برقراری ارتباط بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده ، می توان نام و رمز عبور خود را جهت ورود به سايت وارد کرد.در صورتيکه برای اولين مرتبه است که به سايت وارد می شويد ، می توان  درخواست يک Account جديد نمود. پس از بررسی نام و رمز عبور داده شده و در صورت صحت آنان ، امکان ورود به سايت فراهم می گردد.

• برنامه سرويس گيرنده ، اطلاعات مورد نياز را ( نظير آدرس IP و شماره پورت ) برای سرويس دهنده ICQ ارسال می نمائيد.

• سرويس دهنده ، يک فايل  موقت  شامل اطلاعات مربوط به ارتباط و افراد موجود در ليست تماس ايجاد می گردد. در ادامه بررسی خواهد شد که آيا افراد موجود در ليست تماس شما به شبکه وارد شده اند ؟

• در صورتيکه هر يک از افراد موجود در ليست تماس شما به شبکه وارد شده باشند ، سرويس دهنده پيامی را برای سرويس گيرنده ICQ ارسال و اطلاعات مربوط به کاربران online ( موجود در ليست تماس ) را ارسال خواهد کرد. سرويس دهنده ICQ اطلاعات شما را نيز برای ساير کاربرانی که online بوده و نام شما در ليست تماس آنها می باشد ، نيز ارسال خواهد کرد .

• زمانيکه سرويس گيرنده ICQ اطلاعات مربوط به افراد موجود در ليست تماس را دريافت می دارد ، وضعيت کاربر مورد نظر به Online تغيير می يابد.

• بر روی نام کاربر موجود در ليست تماس که online شده است ، کليک و پس از فعال شدن پنجره مربوطه می توان متن مورد نظر خود را تايپ و برای کاربر مربوطه ارسال کرد.

• پيام ارسالی شما مستقيما" برای برنامه سرويس گيرنده ICQ مربوط به کاربر مورد نظر ، ارسال خواهد شد. ( برنامه سرويس گيرنده ICQ از آدرس IP و شماره پورت مربوط به کامپيوتر کاربر مورد نظر آگاهی دارد ) . در فرآيند فوق سرويس دهنده ICQ دخالت نکرده و مبادله اطلاعات مستقيما" توسط  برنامه های سرويس گيرنده انجام خواهد شد.

• کاربر مورد نظر پس از دريافت پيام ، می تواند پاسخ لازم را برای قرستنده ارسال نمايد.

• پس از اتمام مبادله اطلاعاتی ، می توان پنجره مربوط به ارسال پيام را غيرفعال و در صورت ضرورت برنامه سرويس گيرنده ICQ را نيز غيرفعال نمود. در چنين حالتی برنامه سرويس گيرنده پيامی را برای سرويس گيرنده ICQ ارسال و او از از غيرفعال شدن خود ،آگاه می سازد. در ادامه سرويس دهنده ICQ پيامی را برای ساير سرويس گيرندگان ICQ ( موجود در ليست تماس شما ) ارسال و آنها را از اين واقعه آگاه می نمايد. در نهايت سرويس دهنده ICQ فايل موقت ايجاد شده که شامل اطلاعات مربوط به سرويس گيرنده ICQ است ،  را حذف خواهد کرد.

در سال 1998 ، ICQ توسط AOL خريداری و سرويس فوق در اختيار عموم کاربران AOL نيز قرارگرفت . اکثر برنامه های  IM دارای عملکردی مشابه با ICQ می باشند. در ادامه به دو نمونه متداول در اين زمينه اشاره خواهد شد.

MSN Messenger
شرکت مايکروسافت با ارائه برنامه MSN Messenger که يک نوع برنامه IM می باشد ، امکان برقراری ارتباط کاربران MSN را بايکديگر فراهم نموده است .با استفاده از برنامه فوق ، کاربران قادر به ارتباط از طريق متن ( ارسال پيام ) ، صوت ( مکالمه صوتی ) و ... می باشند.  برنامه فوق مجموعه ای گسترده از ساير خدمات را نيز در اختيار کاربران قرار می دهد

Yahoo messenger
Yahoo messenger ، يکی ديگر از نمونه برنامه های IM است . ويژگی مهم برنامه فوق ، ارتباط و پيوستگی آن با ساير خدمات ارائه شده توسط Yahoo است.

آينده برنامه های IM بسيار روشن است . IETF)Intenet Engineering Task Force) در تلاش برای پياده سازی يک پروتکل استاندارد برای برنامه های IM است . با استفاده از برنامه های IM امکان برگزاری کنفرانس های مجازی و همکاری در زمينه انجام يک پروژه بزرگ ، بسادگی محقق می گردد.برنامه های IM رويکردی  جديد به دنيای ارتباطات مبتنی بر اينترنت می باشند .

کاربران اينترنت با استفاده از امکانات متعددی قادر به اتصال به اينترنت و استفاده از منابع موجود می باشند. استفاده از خطوط تلفن معمولی ، مودم کابلی ، خطوط DSL ، اينترنت بدون کابل ، نمونه هائی در اين زمينه می باشند. در صورتيکه کاربران اينترنت قادر به استفاده از هيچکدام از وسايل ارتباطی فوق نباشند ( بدليل وجود مسافت زياد بين استفاده کننده و مرکز ارائه دهنده خدمات مورد نظر ) ، امکان استفاده از اينترنت ماهواره ای وجود خواهد داشت . اينترنت ماهواره ای از خطوط تلفن و يا سيستم های مبتنی بر کابل برای برقراری ارتباط استفاده نمی نمايد. در اين نوع سيستم ها از يک "بشقاب ماهواره ای " برای ارسال و دريافت اطلاعات ( دو طرفه ) استفاده می گردد. معمولا" در اين نوع سيستم ها سرعت ارسال اطلاعات معادل يک دهم سرعت دريافت اطلاعات است . مودم های کابلی  و خطوط DSL نسبت به اينترنت ماهواره ای دارای سرعت بمراتب بيشتری  در رابطه با دريافت اطلاعات می باشند. سرعت اينترنت ماهواره ای ده برابر سرعت يک مودم معمولی است . 

موسسات و شرکت های متفاوتی تاکنون سرويس اينترنت ماهواره ای را در اختيار علاقه مندان قرار می دهند. StarBand,Pegasus Express ,Teledesic و Tachyon نمونه هائی از شرکت های ارائه دهنده خدمات اينترنت ماهواره ای بصورت دو طرفه می باشند. سرويس ارائه شده توسط Tachyon در امريکا ، اروپای غربی و مکزيک ارائه شده است . Pegasus Express نسخه دو طرفه DirectPC است .

در اينترنت ماهواره ای دو طرفه از عناصر زير استفاده می شود :

• يک "بشقاب " (Dish) با ابعاد دو و يا سه فوت

• دو عدد مودم ( Uplink,downlink )

• کابل های کواکسيال بين بشقاب و مودم

در اينترنت ماهواره ای دو طرفه از تکنولوژی IP multicasting استفاده می شود. در اين حالت امکان ارتباط 5.000 کانال بصورت همزمان و از طريق صرفا" يک ماهواره فراهم خواهد شد. IP multicasting ، داده های مورد نظر را از يک نقطه به چندين نقطه و بصورت فشرده ، ارسال خواهد کرد( در يک زمان )  . با فشرده سازی اطلاعات ، حجم داده ها کاهش و از پهنای باند موجود استفاده بهينه خواهد شد.

در سيستم DirectPC ( ارائه شده توسط DirectTV) ، کاربران همچنان می بايست از يک ISP استفاده نمايند. در اين حالت کاربران برای ارسال اطلاعات در ابتدا می بايست با ISP  تماس و در ادامه اقدام به ارسال و يا دريافت اطلاعات  نمايند.

ميليون ها کاربر روزانه  از اينترنت به منظور ارتباط با يکديگر ، مشاهده آخرين اخبار ، دريافت و ارسال نامه الکترونيکی ، آگاهی از آخرين  وضعيت  سهام ، آگاهی از آخرين وضعيت بازارهای فروش ، برنامه ريزی مسافرت های شخصی و يا سازمانی و  ساير موارد ديگر استفاده می نمايند. ضرورت برقراری ارتباط  دائم با اينترنت و امکان دستيابی به اينترنت در هر محل ، اهميت مضاعفی پيدا کرده است . عدم دستيابی به کامپيوتر ( منزل و يا اداره ) بهانه قابل قبولی برای عدم دستيابی به اينترنت نبوده و می بايست با استفاده از تکنولوژی های موجود عدم دستيابی به اينترنت را به حداقل مقدار خود رساند . استفاده از اينترنت می بايست  فرامکانی و مستقل از يک نوع خاص کامپيوتر ، گردد. اين بدان معنی است که در صورت ضرورت برقراری ارتباط با اينترنت، استقرار در يک مکان فيزيکی خاص نبايد مانعی در اين زمينه بوده و يا عدم دستيابی به کامپيوتر نيز نمی تواند و نبايد بعنوان مانعی در جهت دستيابی به اينترنت مطرح گردد. در عصر اطلاعات ، ارائه و استفاده بموقع از اطلاعات شرط اوليه موفقيت افراد و جوامع بشری است. دستيبابی به اينترنت با استفاده از روش های بدون کابل ، جهت نيل به اهداف فوق مطرح شده است .

روند شکل گيری اينترنت بدون کابل
ابداع تلفن های سلولی ديجيتال مهمترين عامل در مطرح شدن اينترنت بدون کابل است . بر اساس آمارهای موجود در حال حاضر ، بيش از پنجاه ميليون تلفن سلولی با قابليت دستيابی به اينترنت استفاده می گردد. در سال 1997 ، شرکت های نوکيا ، موتورولا ، اريکسون و Phone.com ، پروتکل (Wireless Application Protocol (WAP را ايجاد کردند. هدف از پروتکل فوق ارائه استاندارد لازم به منظور پياده سازی اينترنت بدون کابل بود. پس از گذشت مدت زمانی تعداد شرکت های شرکت کننده در کنسرسيوم فوق به مرز 350 رسيد .
ايجاد يک سايت مبتنی بر دستگاههای بدون کابل دارای چالش های مختص خود داست . امروزه بيش از يک ميليارد وب سايت بر روی اينترنت موجود است . صرفا" تعداد محدودی از سايت های فوق ، امکان ارائه خدمات مبتنی بر اينترنت بدون کابل را دارا می باشند.  بموازات افزايش توليد و ارائه دستگاههای مبتنی بر WAP اين انتظار وجود دارد که در آينده نه چندان دور تعداد سايت های مبتنی بر اينترنت بدون کابل افزايش يابد.

WML
پروتکل WAP از زبان WML)Wireless Markup Language) استفاده می نمايد. زبان مشابه ديگری با نام HDML(Handheld Device Markup Language ) توسط شرکت Phone.com نيز ايجاد شده است . WML دارای اکثر امکانات ارائه شده توسط HDML است . WML قابليت استفاده از XML)eXtensible Markup Language) را نيز دارد. WML بر خلاف HTML( متداولترين زبان نشانه گذاری ابر متن ها برای ايجاد صفحات وب ) يک زبان مبتنی بر "متا" است . اين بدان معنی است که زبان فوق علاوه بر ارائه " تگ های از قبل تعريف شده" ، امکان ايجاد عناصر اختصاصی و مورد نظر را نيز فراهم می آورد.پروتکل WAP امکان استفاده از پروتکل های استانداردی نظير : IP,UDP و XML  را نيز فراهم می نمايد.

استفاده از پروتکل WAP در اينترنت بدون کابل ، سه دليل عمده زير را دارد :

• سرعت ارسال

• اندازه و قابليت خواندن

• حرکت در طول اطلاعات

اکثر تلفن های سلولی و دستگاههای PDA که دارای امکانات مبتنی بر وب می باشند ، دارای نرخ انتقال اطلاعات 14.4 کيلوبيت در ثانيه و يا کمنر می باشند. سرعت فوق در مقايسه با دستگاههائی نظير : مودم ، مودم کابلی و يا اتصالات DSL ، بسيار ناچيز می باشد. اکثر صفحات وب دارای امکانات گرافيکی بوده و ارسال آنها بر روی دستگاههائی با نرخ انتقال اطلاعات 14.4 کيلوبيت در ثانيه زمان زيادی را طلب می نمايد. اطلاعات و محتويات ارائه برای اينترنت بدون کابل عموما" بصورت " متنی " است .
اندازه نمايشگر LCD يک تلفن سلولی و يا PDA يکی ديگر از چالش های موجود در زمينه اينترنت بدون کابلی است . اکثر صفحات وب با وضوح تصوير 480 * 640 پيکسل طراحی می گردند. در چنين مواردی مشاهده و مطالعه اطلاعات بر روی يک کامپيوتر شخصی و يا Laptop کار ساده ای خواهد بود . وضوح تصوير در صفحات نمايشگر دستگاههای بدون کابل عموما" در حدو اندازه 150*150 پيکسل است . بنابراين استقرار و مشاهده يک صفحه وب طراحی شده با وضوح تصوير اشاره شده بر روی دستگاههای بدون کابل اينترنت ، کار ساده ای نخواهد بود. اکثر دستگاههای بدون کابل از نمايشگرها ی تک رنگ استفاده می نمايند. بديهی است مشاهده و مطالعه صفحات وب بر روی اين نوع دستگاهها بمراتب  مشکل تر نسبت به نمايشگرهای کامپيوتر است .
حرکت در طول اطلاعات ، يکی ديگر از چالش های موجود است.  در زمان استفاده از اينترنت بکمک کامپيوترهای شخصی می توان با استفاده از موس بسادگی در طول صفحات حرکت کرد. در دستگاههای  بدون کابل ، حرکت در طول صفحات بمراتب مشکل تر است

پروتکل WAP
 دستيابی به يک وب سايت از طريق يک دستگاه مبتنی بر WAP شامل مراحل زير است :

• دستگاه مورد نظر را روشن و مرورگر کوچک آن فعال می گردد.

• دستگاه يک سيگنال راديوئي را ارسال و جستجو برای سرويس مربوطه را آغاز می نمايد.

•  با مرکز ارائه دهنده خدمات ارتباط برقرار می گردد.

• يک سايت جهت مشاهده  انتخاب می گردد.

• درخواست موردنظر با استفاده از WAP برای يک سرويس دهنده  Gateway ارسال می گردد.

• سرويس دهنده Gateway اطلاعات مورد نظر را با استفاده از پروتکل Http ، بازيابی می نمايد.

• سرويس  دهنده Gateway اطلاعات مبتنی بر Http را بر اساس WML رمز می نمايد.

• در نهايت نسخه اينترنتی بدون کابل، صفحه وب مورد نظر نمايش داده می شود. 

به منظور ايجاد محتويات مبتنی بر اينترنت بدون کابل ، يک وب سايت اقدام به ايجاد يک سايت مبتنی بر متن  با وضوح تصوير پايين ، می نمايد. داده ها از طريق پروتکل Http توسط يک سرويس دهنده وب برای يک WAP Gateway ارسال می گردند. سيستم فوق شامل : WAP encoder ، مترجم اسکريپت ها و پروتکل های مورد نظر بمنطور تبديل اطلاعات مبتنی بر HTTP به WML است . در ادامه gateway اطلاعات تبديل شده را برای سرويس گيرنده WAP ارسال می نمايد.
عمليات انجام شده در حد فاصل بين Gateway و سرويس گيرنده ، به ويژگی های هر يک از بخش های پروتکل پشته ای WAP ، بستگی خواهد داشت .  در ادامه  به بررسی هر يک از عناصر موجود در پروتکل پشته ای WAP اشاره می گردد:

• WAE)Wireless Application Enviroment) .  پروتکل فوق ، ابزارهای لازم به منظور ايجاد محتويات مبتنی بر اينترنت بدون کابل را نگهداری می نمايد. WML و WMLScript نمونه هائی در اين زمينه بوده که با WML ترکيب خواهند شد.

• WSP)Wireless Session Protocol) . نوع session ايجاد شده بين دستگاه و شبکه را مشخص می کند. ارتباط ايجاد شده می تواند بصورت "اتصال گراء " و يا " بدون اتصال " باشد. در مدل اتصال گراء ، داده در دو مسير ( رفت و برگشت ) بين دستگاه و شبکه حرکت خواهد کرد. در ادامه WSP بسته اطلاعاتی مربوطه را برای لايه WTP ارسال خواهد کرد.  مدل بدون اتصال ،  در موارديکه که اطلاعات بصورت broadcast از طريق شبکه برای دستگاه ارسال می گردد ، استفاده می شود. در اين حالت و در ادامه WAP بسته اطلاعاتی را به لايه WTP ارسال خواهد کرد.

•  WTP)Wireless Transaction protocol) . لايه فوق بمنزله يک مرکز کنترل کننده ترافيک بوده  و باعث حرکت داده ها  بصورت منطقی و در مسير مناسب می گردد. اين لايه  همچنين نوع درخواست transaction را نيز مشخص خواهد کرد.

•  WTLS)WireLess Transport Layer Security)  . اغلب ويژگی های امنيتی ارائه شده توسط بخش TLS پروتکل TCP/IP  را ارائه می نمايد. عملياتی نظير : بررسی پيوستگی داده ها ، رمزنگاری و تاييد اعتبار سرويس گيرنده و سرويس دهنده ، توسط لايه فوق انجام می گيرد.

•  WDP)WireLess Datagram Protocol) . لايه فوق با لايه Network Carrier در گير می شود. مسئوليت لايه فوق تطبيق WAP  با مجموعه ای از bearers متفاوت است . تمام اطلاعات مورد نياز به منظور تطبيق  در لايه فوق ارائه می گردد.

•  Network Carriers . به لايه فوق bearers نيز گفته می شود. لايه فوق شامل تکنولوژی هائی است که ارائه دهندگان خدمات بدون کابل عرضه می نمايند.

پس از دريافت اطلاعات توسط سرويس گيرنده WAP ، اطلاعات در اختيار "مرورگر کوچگ" گذاشته خواهند شد. نرم افزار فوق يک برنامه بسيار کوچک بوده که در دستگاههای بدون کابل از قبل تعبيه شده است . برنامه فوق بعنوان يک اينترفيس بين کاربر و اينترنت بدون کابل ، ايفای وظيفه می نمايد.

اينترنت بدون کابل هنوز در ابتدای راه است و گزينه ای مناسب برای افرادی است که تمايل و يا اجبار به اتصال به استفاده از اينترنت تحت هر شرايطی را دارند.

 IP تلفنی ، ارسال مکالمات تلفنی بر روی يک شيکه مبتنی بر داده است . به نکنولوژی فوق VoIP)Voice-over IP) نيز گفته می شود. امروزه مکالمات گسترده ای از طريق شبکه های مبتنی بر داده ( نظير اينترنت )  انجام می شود .

Circuit Switching
شرکت های تلفن بيش از يکصد سال است که از تکنولوژی Circuit Switching استفاده می نمايند. در روش فوق بمحض برقراری ارتباط بين دو نفر ، در تمام مدت زمان مکالمه يک مدار اختصاصی برای آنها در نظر گرفته خواهد شد. بدين ترتيب برای دو نقطه مربوطه  يک ارتباط دو سويه ايجاد می گردد. نحوه انجام يک مکالمه صوتی به صورت زير است :

• پس از برداشتن گوشی تلفن يک بوق شنيده می گردد. بوق فوق بمنزله برقراری ارتباط  با شرکت تلفن ( مرکز مربوطه ) است .

• با استفاده از سيستم تلفن ، اقدام به  شماره گيری می گردد.

• ارتباط مورد نظر از طريق مجموعه ای از سوئيج ها عبور داده شده تا به مخاطب مورد نظر برسد.

• يک ارتباط بين تلفن شما و مخاطب برقرار و يک مدار فعال می گردد.

• مکالمه با مخاطب مورد  نظر در مدت زمان دلخواه  انجام می گيرد.

• پس از  قطع مکالمه ، مدار فعال شده بين شما و مخاطب غير فعال خواهد شد.

فرض کنيد مدت زمان مکالمه شما ده دقيقه باشد ، در طول مدت زمان فوق مدار ايجاد شده بين دو تلفن بصورت پيوسته فعال خواهد بود. در سيستم های قديمی مخابراتی ، مکالمه تلفنی با نرخ انتقال اطلاعات  ثابت 64 کيلو بيت در ثانيه و يا 1024 بيت در ثانيه در هر جهت انجام می گرفت( مجموع نرخ انتقال اطلاعات 128 کيلوبيت در ثانيه ) .با توجه به اينکه در هر کيلوبايت ، هشت کيلوبيت وجود دارد ، بنابراين در هر ثانيه 16 کيلو بايت و يا در هر دقيقه 960 کيلوبايت اطلاعات ارسال می گردد( زمانی که مدار فعال است ) .بنابراين در مدت زمان ده دقيقه ارتباط تلفنی ، مجموع اطلاعات ارسال شده 9600 کيلو بايت ( 4/9 مگابايت ) خواهد بود.
در يک مکالمه تلفنی اکثر داده های ارسال شده بيهوده می باشند. زمانی که شما حرف می زنيد ، مخاطب صرفا" گوش می دهد . اين بدان معنی است که در هر مقطع زمانی ، ازنصف  خط ارتباطی بيشتر استفاده نمی گردد. ( سکوت موجود بر روی خط در مدت زمان برقراری ارتباط زياد خواهد بود ) در اين حالت حجم اطلاعات ارسال شده  ، به 7/4 مگابايت تنزل پيدا خواهد کرد.
شبکه های مبتنی بر داده از روش Circuit switching استفاده نکرده و در مقابل ، روش Packet Switching استفاده می گردد.

Packet Switching
در روش Packet Switching بر خلاف Circuit Switching  که بصورت پيوسته ارتباط را فعال نگه می دارد ، صرفا" در زمان ارسال اطلاعات ( يک بخش کوچک داده که به آن packet گفته می شود ) ارتباط فعال خواهد شد. اطلاعات مربوط به فرستنده به مجموعه ای از Packet تقسيم می گردد. در هر يک از بسته های اطلاعاتی آدرس فرستنده و دريافت کننده اطلاعات قرار خواهد گرفت . دريافت کننده بسته های اطلاعاتی  ، اطلاعات را به يکديگر ملحق تا اطلاعات اوليه بوجود آيند. روش فوق بسيار کارآ بوده و زمان فعال بودن ارتباط بين فرستنده و گيرنده را به حداقل مقدار خود می رساند. بدين ترتيب ترافيک موجود بر روی شبکه نيز کاهش خواهد يافت . کامپيوترهای فرستنده و گيرنده در زمان ارتباط با يکديگر قادر به دريافت و يا ارسال اطلاعات برای ساير کامپيوترها نيز خواهند بود.
تکنولوژی VoIP از روش Packet Switching  استفاده می کند. بااستفاده از روش فوق امکان برقراری چندين مکالمه تلفنی فراهم می گردد. با استفاده از PSTN ، يک مکالمه ده دقيقه ای ، ده دقيقه کامل از زمان انتقال با نرخ 128 کيلوبيت در ثانيه را اشغال خواهد کرد. در روش VoIP ، مکالمه ده دقيقه ای اشاره شده صرفا" 3/5 دقيقه زمان انتقال را با نرخ 64 کيلوبيت در ثانيه اشغال خواهد کرد. در اين حالت 64 کيلوبيت در ثانيه برای مدت 3/5 دقيقه ، و 128 کيلوبيت در ثانيه برای زمان باقيمانده 5 /6  آزاد خواهد ماند.
فرض کنيد که شرکت شما دستگاه مورد نظر بمنطور استفاده از سرويس VoIP را خريداری و نصب کرده باشد. در شرکت مربوطه صدها تلفن و يک PBX)Private branch exchange) نيز نصب شده است . PBX سوئيچی است که از آن بمنظور ارتباط مجموعه ای از تلفن ها به يکديگر و به يک يا چندين خط خارج از شرکت استفاده می گردد. در مثال فوق PBX بصورت يک gateway است .
از gateway بمنظور ارتباط دستگاههای موجود در دو شبکه متفاوت استفاده می گردد. PBX يک Gateway است .( چون سيگنال های استاندارد circuit-switching هر يک از تلفن ها را به داده های ديجيتال بمنظور ارسال از طريق يک شبکه مبتنی بر IP و Packet Switching  تبديل می نمايد). 

روش برقراری يک مکالمه از طريق يک شبکه Packet-Switching  و با استفاده از VoIP بصورت زير است :

• دريافت کننده را فعال تا از طريق آن يک سيگنال برای PBX ارسال گردد.

• PBX سيگنال را دريافت و يک بوق آزاد را برای فرستنده ارسال می دارد.

• فرستنده اقدام به شماره گيری تلفن مخاطب مورد نظر را می نمايد. شماره فوق در ادامه توسط PBX بصورت موقت ذخيره می گردد.

• پس از مشخص نمودن شماره توسط فرستنده ، PBX بمنظور اطمينان از صحت فرمت ،آن را بررسی خواهد کرد.

• PBX در رابطه با نجوه تطبيق شماره دريافتی با شخص مورد نظر اقدامات لازم را انجام خواهد داد. درفرآيند تطبيق ، شماره مورد نظر به آدرس IP دستگاه ديگر که "ميزبان IP" ناميده می گردد ، ملحق می گردد.  "ميزبان IP"  عملا" يک PBX ديجيتالی ديگر است که به سيتم تلفن محلی که با آن ارتباط برقرار شده ، نصب شده است . در موارد خاصی که مخاطب از يک سرويس گيرنده VoIP مبتنی بر کامپيوتر استفاده می نمايد ، "ميزبان IP" ، سيستمی  است که قصد برقراری ارتباط با آن وجود دارد.

• يک session بين PBX اداره تماس گيرنده و "ميزبان IP" برقرار می گردد. هر سيستم می بايست از پروتکل ها یمشابه بمنظور برقراری ارتباط استفاده نمايد. سيستم ها دو کانال برای هر جهت را پياده سازی خواهند کرد.

• مکالمه به  مدت زمان مورد نظر انجام می گيرد.در زمان برقراری مکالمه ، PBX شرکت شما و ميزبان IP مخاطب ، بسته هایی اطلاعاتی را ارسال و يا دريافت می دارند.

• مکالمه به اتمام رسيده و دريافت کننده غيرفعال می گردد.

• پس از قطع ارتباط ، مدار( ارتباط ) موجود بين تلفن تماس گيرنده و PBX آزاد می گردد.

• PBX سيگنالی را برای ميزبان IP ارسال و خاتمه مکالمه را اعلام می نمايد.

• پس از اتمام session ، دستگاه PBX شماره تلفن تطبيق داده شده به "ميزبان IP" را از حافظه خود پاک می نمايد.

بمنظور برقراری ارتباط از طريق تلفن با دستگاههائی نظير : کامپيوتر در طول يک شبکه ، می بايست از يک پروتکل مشترک استفاده گردد.

پروتکل
از دو پروتکل عمده برای VoIP استفاده می شود. پروتکل های فوق روش های مربوط به ارتباط دستگاههای متفاوت از طريق VoIP را مشخص  و Codec های صوتی را نيز تعيين  می نمايد.  "کدک " از تلفيق دو واژه Code و Decode تشکيل شده است .  کدک ، يک سيگنال صوتی را به يک سيگنال ديجيتالی فشرده شده تبديل می نمايد.
اولين پروتکل H.323 است . پروتکل فوق استاندارد ارائه شده توسط( ITU(International Telecommunication Union است. H.323 يک پروتکل پيشرفته و پيچيده است . پروتکل فوق مشخصات لازم برای ويدئوکنفرانس های محاوره ای و اشنتراک داده و نرم افزارهای صوتی نظير IP تلفنی را تعريف می نمايد. H.323 دارای مجموعه ای از ساير پروتکل ها بوده که هر يک دارای کاربرد خاص خود می باشند.

خيرا" پروتکل ديگری با نام SIP)session Initiation Protocol) توسط IETF ارائه شده است .SIP نسبت به H.323  دارای کارائی بمراتب بيشتری بوده  و صرفا" برای IP تلفنی طراحی و پياده سازی شده است .

روش های استفاده از VoIP
برای استفاده از VoIP ، چهار حالت متفاوت وجود دارد :

• کامپيوتر به کامپيوتر . ساده ترين روش استفاده از VoIP است . شرکت های متعددی ، خدمات فوق را ارائه می دهند.  برای استفاده از روش فوق به نرم افزار مربوطه ،  ميکروفن ،  بلندگو ،  کارت صدا و  خط ارتباطی با سرعت مناسب ( خطوط DSL  و يا مودم های کابلی ) نياز خواهد بود. MSN Explorer يک نمونه از نرم افزارهای مربوطه در اين زمينه است .

• کامپيوتر به تلفن . با استفاده از روش فوق می توان از طريق کامپيوتر با هر شخص که دارای يک خط تلفن است ، ارتباط برقرار کرد. برای استفاده از روش فوق به يک نرم افزار سرويس گيرنده نياز خواهد بود. نرم افزار فوق اغلب بصورت رايگان در اختيار علاقه مندان قرار می گيرد. هزينه مکالمات انجام شده ، بمراتب پايين تر از روش های قديمی است .  مثلا" نرم افزار Net2Phone تماس های تا مرز پنج دقيقه را در سرتاسر امريکا مجانی انجام داده و در صورتيکه تماس از پنج دقيقه تجاوز نمايد ، بابت هر دقيقه حدود 4 سنت دريافت می گردد.

• تلفن به کامپيوتر . برخی از شرکت ها ، شماره تلفن های خاصی را بمنظور تماس کاربران معمولی تلفن با کاربران کامپيوتر فراهم نموده اند. نصب يک نرم افزار خاص بمنظور انجام عمليات فوق ، بر روی کامپيوتر سرويس گيرندگان ، الزامی است.

• تلفن به تلفن . با استفاده از Gateways می توان با هر تلفن استاندارد در سطح دنيا ارتباط برقرار کرد. برای استفاده از سرويس فوق که توسط برخی از شرکت ها ارائه می گردد ، می بايست در  ابتدا با يکی از Gateway های مربوط به آنان تماس برقرار کرد. در ادامه شماره تلفن مورد نظر خود را مشخص و نهايتا" توسط شرکت مربوطه امکان برقراری ارتباط با استفاده از يک شبکه مبتنی بر IP فراهم خواهد شد. در اين روش ،  لازم است که در ابتدا از يک شماره خاص استفاده گردد.( شماره مربوط به Gateway شرکت ارائه دهنده خدمات فوق ) .

اکثر سازمانها و موسسات با نصب سيستم های VoIP  امکان استفاده از IP تلفنی را برای کاربران خود فراهم نموده اند. تکنولوژی فوق با سرعت در حال رشد و گسترش همگانی است . کيفيت بالا و هزينه پايين از مهمترين دلايل  فراگير شدن تکنولوژی فوق است .   

استفاده از خطوط با سرعت بالا به منظور دستيابی به اينترنت طی ساليان اخير بشدت رشد داشته است . مودم های کابلی و خطوط ADSL  دو رويکرد متفاوت در اين زمينه می باشند. تکنولوژی های فوق امکان دستيابی کاربران را با سرعت مطلوب به اينترنت فراهم می نمايند. اينترنت بسرعت در حال رشد در تمامی ابعاد است . تلويزيون های ديجيتالی و پخش تصاوير ويدئويي دو کاربرد جديد در اينترنت بوده که علاقه مندان و مشتاقان زيادی را به خود جلب نموده است . به منظور ارائه خدمات فوق و ساير خدمات مشابه ، کاربران و استفاده کنندگان اينترنت نيازمند استفاده از خطوط بمراتب سريعتر نسبت به وضعيت فعلی می باشند. مودم های کابلی و يا خطوط ADSL عليرغم ارائه سرعت مناسب در کاربردهائی که  به آنها اشاره گرديد، فاقد سرعت لازم می باشند.
اخيرا" سازمانها  و شرکت های متعددی تکنولوژی VDSL )Very high bit-rate DSL) را مطرح نموده اند. برخی از شرکت ها اقدام به ارائه سرويس فوق در برخی از نقاط کشورامريکا نموده اند. VDSL پهنای باند بسيار بالائی را ارائه و سرعت انتقال اطلاعات 52 مگابيت در ثانيه است . سرعت فوق در مقايسه با DSL ( حداکثر سرعت 8 تا ده مگابيت در ثانيه ) و يا مودم های کابلی بسيار بالا بوده و قطعا" نقطه عطفی در زمينه دستيابی به اينترنت از نظر سرعت خواهد بود. نقطه عطف قبلی،  گذر از مرحله استفاده از مودم های با ظرفيت 56 کيلو بيت در ثانيه به broadband بود ( مودم های کابلی و خطوط DSL) .

مبانی DSL
در زمان نصب يک تلفن ( استاندارد)  در اغلب کشورها از يک زوج کابل مسی استفاده می شود. کابل مسی دارای پهنای بمراتب بيشتری نسبت به   آنچيزی است که  در مکالمات تلفنی استفاده می گردد ( بخش عمده ای ازظرفيت پهنای باند استفاده نمی گردد ) . DSL از پهنای باند بلااستفاده  بدون تاثير گذاری منفی بر کيفيت مکالمات صوتی ، استفاده می نمايد. ( تطبيق فرکانس های خاص به منظور انجام عمليات خاص )
به منظور شناخت نحوه عملکرد DSL ، لازم است در ابتدا با يک  خط تلفن معمولی آشنائی بيشتری پيدا گردد. اکثر خطوط تلفن و تجهيزات مربوطه دارای محدوديت فرکانسی در ارتباط با سوئيچ  ، تلفن  و ساير تجهيزاتی می باشند که بنوعی در فرآيند انتقال سيگنا ل ها دخالت دارند. صدای انسان ( در يک مکالمه صوتی معمولی ) توسط سيگنال هائی با فرکانس بين صفر تا 3400 قابل انتقال است . محدوده فوق بسيار ناچيز است (مثلا" اغلب بلندگوهای استريو که دارای محدوده بين 20 تا 20.000 هرتز می باشند) . کابل استفاده شده در سيستم تلفن قادر به انتقال سيگنال هائی با ظرفيت چندين ميليون هرتز می باشد. بدين ترتيب در مکالمات صوتی صرفا" از بخش بسيار محدودی از پهنای باند موجود، استفاده می گردد. با استفاده از پهنای باند استفاده نشده می توان علاوه بر بهره برداری از پتانسيل های  موجود،  بگونه ای عمل نمود که کيفيت مکالمات صوتی نيز دچار افت نگردند.  تجهيزات پيشرفته ای که اطلاعات را بصورت ديجيتال ارسال می نمايند ، قادر به استفاده از ظرفيت خطوط تلفن بصورت کامل می باشند. DSL چنين هدفی را دنبال می نمايد.
ADSL از دو دستگاه خاص استفاده می نمايد. يکی از دستگاهها در محل مشترکين و دستگاه ديگر برای ISP ، شرکت تلفن و يا سازمانهای ارائه دهنده خدمات DSL ، نصب می گردد. در محل مشترکين از يک ترانسيور DSL استفاده می گردد. شرکت ارائه دهنده  خدمات DSL از يک DSL Access Multiplexer  استفاده می نمايد .(DSLAM) . از دستگاه فوق به منظور دريافت اتصالات مشترکين استفاده می گردد.
اکثر مشترکين DSL ، ترانسيور DSL را مودم DSL می نامند. مهندسين و کارشناسان شرکت های تلفن به دستگاه فوق ATU-R می گويند. صرفنظر از هر نامی که برای آن استفاده می شود ، دستگاه فوق نقطه برقراری ارتباط بين کامپيوتر کاربر و يا شبکه به خط DSL است . ترانسيور با استفاده از روش های متفاوت  به دستگاه مشترکين متصل می گردد. متداولترين روش،  استفاده از اتصالات USB و يا اترنت است .
دستگاه فوق در مراکز ارائه دهنده سرويس DSL نصب و امکان ارائه خدمات مبتنی بر DSL را فراهم می نمايد.  DSLAM اتصالات مربوط به تعدادی  از مشترکين را گرفته و آنها را به يک اتصال با ظرفيت بالا برای ارسال بر روی اينترنت تبديل می نمايد.  دستگاههای DSLAM دارای انعطاف لازم در خصوص استفاده از خطوط DSL  متفاوت ، پروتکل های متفاوت و مدولاسيون متفاوت (Cap,DMT)  می باشند. در برخی از مدل های فوق امکان انجام عمليات خاصی نظير اختصاص پويای آدرس های IP  به مشترکين،  نيز وجود دارد.
يکی از تفاوت های مهم بين  ADSL و مودم های کابلی ،  نحوه برخورد و رفتار DSLAM است . کاربران مودم های کابلی از يک شبکه بسته بصورت اشتراکی استفاده می نمايند. در چنين موارديکه همزمان با افزايش تعداد کاربران ، کارآئی آنها تنزل پيدا خواهد کرد. ADSL برای هر يک از کاربران يک ارتباط اختصاصی ايجاد و آن را به DSLAM متصل می نمايد. بدين ترتيب همزمان با افزايش کاربران ، کارآئی مربوطه تنزل پيدا نخواهد کرد. وضعيت فوق تا زمانيکه کاربران از تمام ظرفيت موجود خط ارتباطی با اينترنت استفاده نکرده باشند ، ادامه خواهد يافت . در صورت استفاده از تمام ظرفيت  خط ارتباطی اينترنت ، مراکز ارائه دهنده سرويس DSL می توانند نسبت به ارتقاء خط ارتباطی اينترنت اقدام تا تمام مشترکين متصل شده به DSLAM دارای کارآئی مطلوب در زمينه استفاده از اينترنت گردند.

سرعت VDSL
عملکرد VDSL ،  در اغلب موارد مشابه ADSL است . عليرغم شباهت های موجود در اين زمينه  اختلافات متعددی نيز وجود دارد. VDSL قادر به ارائه سرعت 52 مگابيت در ثانيه برای ارسال اطلاعات از  اينترنت  به کاربر (Downstream) و 16 مگابيت در ثانيه برای ارسال اطلاعات کاربر بر روی اينترنت (Upstream) است.  سرعت های فوق بمراتب بيشتر از ADSL است . در ADSL حداکثر سرعت ارسال اطلاعات از اينترنت به کاربر ، 8 مگابيت در ثانيه و سرعت ارسال اطلاعات از کاربر به اينترنت 800 کيلوبيت در ثانيه است .  VDSL سرعت بالای خود را مديون محدودتر شدن فاصله بين مشترکين و مرکز ارائه دهنده سرويس فوق است . حداکثر مسافت موجود 4.000 فوت ( 1.200 متر ) است .
شرکت های تلفن در حال جايگزين نمودن اغلب تجهيزات ( مربوط به تغذيه اطلاعات ) به فيبر نوری می باشند. اکثر شرکت های تلفن از تکنولوژی FTTC)Fiber to the curb) استفاده می نمايند. شرکت های فوق قصد دارند که تمام خطوط مسی موجود را تا محلی که از آنها انشعاب گرفته شده و به منازل مشترکين توزيع می گردد، تعويض نمايند. شرکت های تلفن در تلاش  برای پياده سازی سيستم Fiber To the Neighborhood)FFTN) می باشند.  در روش فوق در عوض نصب کابل فيبر نوری در هرخيابان ، FFTN دارای فيبر مورد نظر تا جعبه اتصالات ( انشعابات ) برای يک همسايه ( مشترک ) خاص است .
با ااستقرار يک ترانسيور VDSL در منزل و يک VDSL gateway در جعبه تقسيم اتصالات  ، محدوديت فاصله کم رنگ خواهد شد. gateway باعث مراقبت از تبديلات آنالوگ به ديجيتال و ديجيتال به آنالوگ  که باعث غيرفعال شدن ADSL بر روی خطوط فيبر نوری می گردد.  Gateway داده های ورودی و دريافت شده از ترانسيور را به پالس های نور تبديل تا زمينه ارسال آنها از طريق فيبر نوری فراهم گردد. زمانيکه داده ها برای کامپيوتر کاربر ارسال می گردند( برگشت داده ) ، Gateway موجود سيگنال های ورودی از فيبر نوری را تبديل و آنها را برای ترانسيور کاربر ارسال می نمايد. فرآيند فوق در هر ثانيه ميليون ها مرتبه تکرار خواهد گرديد.
 ADSL و VDSL صرفا" دو نمونه از تکنولوژط های مربوط به  DSL spectrum می باشند . در ادامه به بررسی ساير مدل های مربوط به تکنولوژی فوق اشاره خواهد شد.

مقايسه انواع  DSL  
نمونه های متفاوتی از تکنولوژی DSL تاکنون پياده سازی شده است :

• Asymmetric DSL)ADSL) . .درمدل فوق بدليل تفاوت سرعت دريافت و ارسال اطلاعات  از واژه " نامتقارن " استفاده شده است . ماهيت عمليات انجام شده توسط کاربران اينترنت بگونه ای است که همواره حجم اطلاعات دريافتی بمراتب بيشتر از اطلاعات ارسالی است .

•  High bit-rate DSL)HDSL) . سرعت مدل فوق در حد خطوط T1 است ( 1/5 مگابيت در ثانيه ) .سرعت دريافت و ارسال  اطلاعا ت در روش فوق يکسان بوده و به منظور ارائه خدمات نياز به دو خط مجزا نسبت به خط تلفن معمولی موجود است .

• ISDN DSL)ISDL) . مدل فوق در ابتدا در اختيار کاربران استفاده کننده از ISDN  قرار گرفت. ISDL در مقايسه با ساير مدل های DSL دارای پايين ترين سرعت است . سرعت اين خطوط 144 کيلوبيت در ثانيه است ( دو جهت ) .

• Multirate Symmetric DSL)MSDSL  ) . در مدل فوق سرعت ارسال و دريافت اطلاعات يکسان است . نرخ سرعت انتقال اطلاعات توسط مرکز ارائه دهنده سرويس DSL ، تنظيم می گردد.

• Rate Adaptive)RADSL) . متداولترين مدل ADSL بوده و اين امکان را به مودم خواهد داد که سرعت برقراری ارتباط را با توجه به عواملی نظير مسافت  و کيفيت خط تعيين نمايد.

• Symmetric DSL)SDLS ) . سرعت ارسال و دريافت اطلاعات يکسان است . در مدل فوق بر خلاف HDSL که  از دو خط مجزا استفاده می نمايد ، صرفا" به يک خط نياز خواهد بود.

•  Very high bit-rate)VDSL ) . مدل فوق بصورت "نامتقارن " بوده و در مسافت های کوتاه  بهمراه  خطوط مسی تلفن استفاده می گردد.

• Voice-over DSL)VoDSL) . يک نوع خاص از  IP تلفنی است . در مدل فوق چندين خط تلفن ترکيب و به يک خط تلفن تبديل تبديل می شوند.

   

  استانداردهای VDSL
  دو کنسرسيوم متفاوت در تلاش برای استاندارد نمودن VDSL می باشند. کنسرسيوم VDSL Alliance ، از يک سيستم Carrier با نام Discrete MultiTone)DMT) استفاده  می نمايد. اکثر تجهيزات توليد شده ADSL از روش DMT استفاده می نمايند.
  DMT ، سيگنال مربوطه را به 247 کانال مجزا تقسيم می نمايد.هر کانال دارای باند 4 کيلو هرتز می باشند. ( وضعيت فوق مشابه آن است که شرکت تلفن مربوطه ، خط مسی موجود را به 247 خط 4 کيلو هرتزی مجزا تقسيم و هر يک از خطوط فوق را به يک مودم متصل نموده است . استفاده  همزمان از 247 مودم که هر يک دارای باند 4 کيلوهرتز می باشند.) هر يک از کانال ها کنترل و در صورتيکه کيفيت يک کانال افت نمايد ، سيگنال بر روی کانال ديگر شيفت پيدا خواهد کرد. فرآيند شيفت دادن سيگنا ل ها بين کانال های متفاوت و جستجو برای يافتن بهترين کانال ، بصورت پيوسته انجام خواهد شد. برخی از کانال ها بصورت دو طرفه استفاده می شوند ( ارسال و دريافت اطلاعات ) کنترل و مرتب سازی اطلاعات در کانال های دو طرفه و نگهداری کيفيت هر يک از 247 کانال موجود ، پياده سازی استاندارد DMT را نسبت به CAP بمراتب پيچيده تر نموده است . استاندارد DMT دارای انعطاف بمراتب بيشتری در رابطه با کيفيت خطوط و کانال های مربوطه است . 

  

  کنسرسيوم دوم ،VDSL Coalition نام دارد . در استاندارد ارائه شده  توسط کنسرسيوم فوق از دو سيستم Carrier استفاده می گردد. Quadrature Amplitude Modulation)QAM) و Carrierless Amplitude Phase)CAP) دو نمونه سيستم Carrier ، می باشند.
  استاندارد CAP ، سيگنال ها را به سه باند مجزا تقسيم می نمايد : مکالمات تلفن دارای باند صفر تا 4 کيلو هرتز ،. کانال دريافت اطلاعات از کاربر برای سرويس دهنده دارای باندی بين 25 تا 160 کيلو هرتز (Upstream) و کانال ارسال اطلاعات از سرويس دهنده برای کاربر ، دارای محدوده ای بوده  که از 240 کيلو هرتز شروع  می گردد. حداکثر باند فوق به عوامل تفاوتی نظير : طول خط ، تعداد کاربران موجود در يک شرکت تلفنی خاص و ...بستگی دارد، بهرحال  حداکثر محدوده باند فوق ، از 1.5 مگاهرتز تجاوز نخواهد کرد. سيستم فوق (CAP) با استفاده از سه کانال فوق قادر به ارسال سيگنال های مربوطه خواهد بود.

  

    QAM ، يک روش مدولاسيون خاص بوده که با توجه به نوع نسخه استفاده شده، باعث triples اطلاعات ارسالی در طول يک خط می گردد. در روش فوق از مدولاسيون ( تغيير شکل موج حامل ) و شيفت فاز ( تغيير زاويه موج حامل ) استفاده می گردد. يک سيگنال unmodulated  صرفا" دو حالت صفر و يک را ارائه می دهد. ( در هر سيکل صرفا"  يک بيت اطلاعات ارسال خواهد شد ) با ارسال موج دوم که به اندازه 90 درجه شيفت پيدا کرده است ( نسبت به اول ) و مدولاسيون هر يک از امواج ، دو نقطه در هر موج وجود خواهد داشت . ( هشت حالت ممکن ) . بدين ترتيب امکان ارسال سه بيت در هر سيکل بوجود خواهد  آمد:   داشتن دو وضعيت معادل يک بيت است (2=2¹) ، چهار وضعيت معادل دو بيت (4=2²) و هشت حالت معادل سه بيت است (8=2³) . با افزدون چهار موج و شيفت فاز هر يک به اندازه 15 درجه ، می توان16 حالت متفاوت را ارائه و امکان ارسال 4 بيت در هر سيکل ، فراهم خواهد شد. 

   

جدول زير نمونه های متفاوت تکنولوژی DSL را نشان می دهد .

مراکز ارائه دهنده خدمات اينترنت ( ISP ) ، خدمات متعددی نظير پست الکترونيکی و دستيابی به اينترنت را در اختيار متقاضيان قرار می دهند . در زمان انتخاب يک ISP می بايست فاکتورهای متعددی را بررسی نمود . امنيت ، نوع و کيفيت سرويس های ارائه شده و قيمت ارائه خدمات از جمله فاکتورهای مهم در زمان انتخاب يک ISP است.

ISP چيست ؟ 
يک ISP و يا Internet Service Provider ، شرکتی است که امکان دستيابی به اينترنت و ساير سرويس های وب را فراهم می نمايد . مراکز ارائه دهنده خدمات اينترنت  علاوه بر نگهداری و پشتيبانی از يک خط مستقيم به اينترنت ، فعاليت های متعدد ديگری نظير نگهداری و پشتيانی از سرويس دهندگان وب را نيز انجام می دهند . مراکز فوق با ارائه نرم افزارهای لازم ( در صورت ضرورت )  ، يک رمز عبور حفاظت شده و يک شماره تلفن برای تماس با شبکه ، امکان استفاده از اينترنت و مبادله نامه های الکترونيکی را در اختيار متقاضيان قرار می دهند . برخی از مراکز ISP خدمات اضافه ديگری را نيز ارائه می نمايند .
مراکز ISP دارای ابعاد و اندازه های متفاوتی می باشند . برخی از آنان توسط افرادی اندک اداره می شوند و تعدادی ديگر شرکت هائی بزرگ می باشند که خدمات متنوعی را در اختيار کاربران قرار می دهند . مراکز ارائه دهند خدمات اينترنت دارای حوزه های عملياتی متفاوتی نيز می باشند . مثلا" برخی از آنان خدمات خود را صرفا" در سطح يک شهرستان ارائه داده  و برخی ديگر دارای قابليت های منطقه ای و حتی بين المللی می باشند .

مراکز ISP چه سرويس هائی را ارائه می دهند ؟
همانگونه که اشاره گرديد ، خدماتی که توسط مراکز ارائه دهنده خدمات اينترنت ارائه می گردد بسيار متنوع و در عين حال متفاوت است :

• تقريبا" تمامی مراکز ارائه دهنده خدمات اينترنت ، سرويس هائی نظير پست الکترونيکی و استفاده از اينترنت را ارائه می نمايند .

• نوع و کيفيت ارائه خدمات و پشتيبانی فنی توسط مراکز ارائه دهنده خدمات اينترنت دارای سطوح متفاوتی است .

• اکثر مراکز ISP ، سرويس هاستينگ وب را نيز ارائه می نمايند. با استفاده از سرويس فوق ، متقاضيان می توانند صفحات وب شخصی خود را ايجاد و از آنان نگهداری نمايند . اختصاص فضای لازم به منظور ذخيره سازی اطلاعات از جمله وظايف يک ISP در اين رابطه است .

• برخی از مراکز ارائه دهنده خدمات اينترنت سرويس هائی را به منظور طراحی و پياده سازی صفحات وب ارائه می نمايند .

• تعدادی از مراکز ISP گزينه های متفاوتی را  در ارتباط با نوع دستيابی به اينترنت در اختيار متقاضيان قرار می دهند . ( Dial-up ، DSL ، مودم های کابلی ). برخی از مراکز ISP امکان دستيابی به اينترنت را   صرفا" از طريق خطوط معمولی تلفن فراهم می نمايند .

• اکثر مراکز ISP عمليات متفاوتی نظير تهيه Backup از نامه های الکترونيکی و فايل های وب را نيز انجام می دهند . در صورتی که بازيافت نامه های الکترونيکی و فايل های وب برای شما مهم است ( در صورت بروز اشکال )، يک ISP را انتخاب نمائيد که Backup گرفتن از داده ها را در دستور کار خود قرار داده است .

چگونه يک ISP را انتخاب نمائيم ؟
برای انتخاب يک ISP پارامترهای متعددی بررسی می گردد :

•  امنيت : آيا ISP انتخابی از رويکردهای مناسب امنيتی در جهت حفاظت اطلاعات استفاده می نمايد ؟ آيا از رمزنگاری و SSL به منظور حفاظت اطلاعات ارسالی شما نظير نام و رمز عبور استفاده می گردد ؟

• محرمانگی : آيا ISP انتخابی دارای يک سياست تعريف شده در خصوص رعايت حريم خصوصی کاربران است ؟ آيا خيال شما از اين بابت راحت است که چه افرادی به اطلاعات شما دستيابی دارند ؟ نحوه برخورد و استفاده آنان از اطلاعات به چه صورت است ؟

• سرويس ها : آيا ISP انتخابی سرويس های مورد نظر شما را ارائه می نمايد ؟ آيا سرويس های ارائه شده تامين کننده نياز شما می باشند ؟  آيا پشتيبانی لازم به منظور ارائه سرويس ها در اختيار شما گذاشته می شود ؟ 

• قيمت : آيا قيمت ارائه خدمات توسط ISP  قابل قبول است ؟ آيا قيمت ارائه شده با توجه به تعداد و نوع سرويس های ارائه شده، منطقی است؟  آيا به منظور دريافت خدمات ارزان تر ، از کيفيت و امنيت چشم پوشی می نمائيد ؟

• اعمتاد پذيری : آيا به سرويس های ارائه شده توسط ISP انتخابی می توان اعتماد داشت  و يا در اغلب موارد سرويس های مورد نظر به دلايل متفاوتی نظير پشتيبانی و نگهداری ، تعداد زياد کاربران و ...  ، غير فعال بوده و عملا" امکان استفاده از آنان وجود ندارد . در صورتی که به دلايل متفاوتی لازم است برخی از سرويس های ارائه شده غير فعال گردند آيا اين موضوع با استفاده از مکانيزم های خاصی به شما اطلاع داده می شود ؟

• پشتيبانی کاربران : آيا ISP انتخابی دارای بخش پشتيبانی کاربران است ؟ نحوه برخورد پرسنل بخش پشتيبانی به چه صورت است ؟  آيا آنان دارای دانش لازم به منظور پاسخگوئی منطقی به سوالات شما می باشند ؟

• سرعت : سرعت اتصال ISP انتخابی به اينترنت چگونه است ؟ آيا اين سرعت به منظور دستيابی شما به نامه های الکترونيکی و استفاده از وب کافی است؟

• کيفيت ارائه خدمات  : آيا ISP انتخابی دارای عملکردی مثبت در کارنامه فعاليت خود است و  استفاده کنندگانی که قبلا" از خدمات آنان استفاده نموده اند ، از کيفيت ارائه خدمات راضی می باشند  ؟